Strona:Józef Ignacy Kraszewski - Odczyty o cywilizacyi w Polsce.djvu/27

w XVI wieku widzimy jeszcze naśladowane przez Kochanowskiego.
 Litwa jeszcze więcéj od Polski zachowała w swych Dajnos pieśni przedchrześciańskich religijnych, i te u niéj lepszą, pełniejszą całość stanowią. Przyczyną tego i późniejszy o półczwarta wieku chrzest jéj i język, który obcych nie dopuszczał wpływów, bo z sąsiedniemi nie miał prawie żadnego związku.
 Do postaci pieśni, niewielu a zawsze powracających, z jedną twarzą, należą najprzód kochanek i kochanka, potém matka serdeczna i i macocha złośliwa i mąż czasem zazdrosny, i narzeczony Sokół jasno pióry, i brat i siostra co się kochają jak matki jednéj dzieci.
 Czasem w dali występuje rycerz i zniknie na wronym koniku, ale to ulubiony Jasieńko, którego wzięli do wojaczki; czasem przesunie się książe, czasem stanie pan i pani, lecz to są tylko epizodyczne śpiewu postacie. W pojęciu natury pieśń polska, jak innych Słowian, pełna jest barwy i życia; zawsze obrazku, lirycznego czy dramatycznego, tłem jest las, dolina, strumień, chatka lub góra.
 Na odcechowanie ich nie potrzebują słów wielu: najczęściéj je rysuje jeden przymiotnik,