kilku latach łagodniejszych rządów cesarz powrócił do polityki Bismarcka, który nie przestał podjudzać przeciw niemu swoich wielbicieli, a najżarliwszych miał wśród Niemców zamieszkałych w Wielkopolsce. Ci założyli za radą Bismarcka stowarzyszenie obrony niemczyzny na kresach wschodnich, zwane od nazwisk swych przywódców H. K. T.—czyli hakatystami. Od tego czasu hakatyści byli właściwymi kierownikami polakożerczej polityki, prowadzili propagandę przeciw Polakom w całych Niemczech i wywołali uchwalenie całego szeregu praw wyjątkowych mających na celu zupełne wytępienie polskości w Wielkopolsce. Szczytem był przepis zabraniający polskiego języka na zebraniach publicznych i prawo o przymusowem wywłaszczeniu majątków polskich dla dzielenia ich między Niemców.
Polacy bronili się przeciw temu prześladowaniu wielką solidarnością i karnością narodową. Przy pomocy drobnych oszczędności składanych do kas współkowych gromadzili kapitały dla ratowania ziemi polskiej, prowadzili osadnictwo polskie dla przeciwstawienia go niemieckiemu, stworzyli tani kredyt dla rolników, rzemieślników i robotników i nietylko skutecznie opierali się zniemczeniu kraju, lecz doszli do znacznego dobrobytu. Nie mogli tylko nic zrobić dla opanowania szkoły, która była oddawna upaństwowiona, a przymusowe powszechne nauczanie oddawało każde
Strona:Iza Moszczeńska - Wielkopolska w niewoli.pdf/48
Ta strona została przepisana.
