Strona:Iza Moszczeńska - Wielkopolska w niewoli.pdf/46

Granice zaborów, ustanowione wtedy, zostały niezmienione aż do obecnej wojny.
 Póki Prusy były małe i słabe, ucisk nie dawał się uczuć bardzo dotkliwie. Usiłowanie zniemczenia kraju już wtedy polegało na staraniach o obsadzanie Niemców na ziemi polskiej, nasyłanie niemieckich urzędników, protegowanie rzemieślników i kupców. — Poznańczycy spostrzegłszy się, że grozi im niebezpieczeństwo wynarodowienia przez napływ skrzętnego i pracowitego żywiołu niemieckiego, zabrali się również do pracy do szerzenia oświaty wśród ludu, do tworzenia stowarzyszeń gospodarczych i naukowych. Początek temu zbawiennemu ruchowi dał dr. Karol Marcinkowski. Lud wiejski w Wielkopolsce został uwłaszczony dużo wcześniej niż w innych zaborach, ale uwłaszczenie następowało stopniowo, w ciągu kilkudziesięciu lat, za dobrowolną umową i nie było tam podżegania wsi przeciw dworom.
 W czasie wielkich rewolucji ludowych w całej Europie, w roku 1848, wybuchnęło w Poznańskiem powstanie w związku z rewolucją niemiecką w Berlinie. Lud niemiecki uwolnił polskich więźniów i skazańców politycznych i obok konstytucji dla siebie żądał wojny z Rosją i wyzwolenia Polski. Rząd pruski niebawem ruch ten poskromił, powstanie wielkopolskie pod generałem Mierosławskim złożyło broń, do wojny z Rosją nie doszło, a w cztery lata później król pruski