Strona:Henryk Szuman - O społeczeństwie poznańskiem.pdf/14

ciężkich warunków budzą się do życia przedsiębiorstwa prowadzone fachowo i korzystające z postępów techniki — tylko jest ich niestety w stosunku do ogólnej liczby za mało.
 Pocieszającym objawem jest rozwój towarzystw przemysłowych wśród naszej ludności rzemieślniczej. Błędne jednakże jest rozpowszechnione u nas a powtarzane w kalendarzach przemysłowych mniemanie, że wyłącznem zadaniem towarzystw przemysłowych jest kształcenie fachowe swoich członków. Rzemieślnik wstępujący do towarzystwa powinien być już fachowo wykształconym w swym zawodzie. Zadaniem towarzystw jest z jednej strony zapoznawanie swych członków z postępami techniki przemysłowej i gałęziami wiedzy stojącemi w styczności z przemysłem, z drugiej strony uzupełnienie wykształcenia ogólnego, mianowicie na polu ekonomii społecznej i nauk przyrodniczych.
 Wszelkie błędy naszego społeczeństwa odnajdujemy mniej lub więcej rozwinięte i w naszych kółkach przemysłowych. Nasze mieszczaństwo to nie stan dążący z samowiedzą do jasno wytkniętego celu, ale ciemna i ciężka masa, odznaczająca się dziwną ospałością w sprawach publicznych. A jak każda ciężka masa według praw fizyki nie łatwo poruszyć się daje, a rozpędzona, nie łatwo w biegu zatrzymać, tak przedstawia nasze mieszczaństwo, sztucznie rozbudzone i do czynu popchnięte, obraz rozpasanych żywiołów, zdolnych do szerzenia zniszczenia — nie podatnych do budowy. Wydawało ono już kilkakrotnie z łona swego ludzi wybitnych, ale nigdy nie umiało ich zachować. Zamiast stawać się przewodnikami swej warstwy i wskazywać jej drogi w rozwoju społecznym, ludzie tacy u nas — szlachcieją — i błędne koło naszej niemocy toczy się dalej!
 A teraz jeszcze kilka słów o arystokracyi i rozpowszechnionych o niej błędnych pojęciach, prawdziwej achilesowej pięcie w wyobrażeniach naszego społeczeństwa. Trudno brać za złe potomkowi wielkiego imienia przeszłości, którego przodkowie niepospolite ojczyźnie oddali usługi, i byli prawdziwymi świecznikami narodu — że szczyci się takiem pokrewieństwem. Pamiętać jednakże powinien, że cześć jaką społeczeństwo osoby przodków