przyczyna, dla której przy tak wielkich nagrodach wymowy, pomimo takiej przyjemności mówienia, takiej zalety, sławy i wziętości, tak mało jest i było zawsze takich, którzy się tej pracy poświęcają? Podeptać trzeba, sędziowie, wszystkie rozkoszy, porzucić ponęty słodkiego życia, zaniechać zabaw, biesiad, rozrywek, uchylić się prawie od rozmowy z poufałemi przyjacioły: i toć jest właśnie co odstręcza ludzi od nauki wymowy i niezbędnej do jej nabycia pracy, a nie brak zdolności i nauki młodzieńczego wieku. Gdyby Celiusz oddał się takiemu życiu, ażaliby był, będąc jeszcze bardzo młodym, powołał do sądu konsularnego męża? Gdyby pracy unikał, gdyby się w rozkoszach zatopił, ażaliby codziennie w tym się hufcu ucierał? ściągał na siebie nieprzyjaźń? do sądu pozywał? narażał się na osobiste niebezpieczeństwo[1]? w oczach ludu Rzymskiego przez tyle miesięcy o swą całość, lub o sławę walczył?
XX. Nic tedy nie przylgnęło do Celiusza z owego sąsiedztwa? nic z rozsianych przez ludzi pogłosek? nic nakoniec Baje przeciw niemu nie mówią? Baje nie tylko mówią, ale głośno wołają, że pewna kobieta tak daleko w rozpustę zabrnęła, iż nie tylko odludnego miejsca i ciemnego zakąta dla ukrycia swego nierządu nie szuka, ale nawet cieszy się że na jej sprośne życie liczna publiczność w biały dzień patrzy.
Jeżeli zresztą kto mniema, że miłostki z nierządnemi kobietami są młodzieży wzbronione, ten, nie przeczę, jest bardzo surowy, ale znajduje się w sprzeczności nie tylko z wolnemi obyczajami dzisiejszego świata, ale nawet ze zwyczajami i dozwoleniami przodków. Bo kiedyż to się nie działo? kiedy zostało zganione? kiedy zakazane? odkąd nakoniec nie można czynić, co każdemu wolno? Bliżej teraz rzecz określę, żadnej kobiety nie wymienię, w zawieszeniu to zostawię.
Jeżeli jaka niezamężna kobieta dom swój dla wszystkich chuci otwiera, i na jawny nierząd się puszcza; jeżeli ma zwyczaj biesiadować z obcymi zupełnie mężczyznami, i takie życie w stolicy, w ogrodach, i na wielkim świecie w Bajach prowadzi; jeżeli nie tylko w chodzie, stroju, gronie otaczających osób, nie tylko w ognistych spojrzeniach, rozwiązłych rozmowach, ale nawet w uściskach,
- ↑ Jeżeli oskarżony został uwolniony, mógł prawem odwetu zapozwać oskarżyciela i otrzymać wyrok potępienia.
