Słownik etymologiczny języka polskiego/powróz

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Aleksander Brückner
Tytuł Słownik etymologiczny języka polskiego
Wydawca Krakowska Spółka Wydawnicza
Data wyd. 1927
Miejsce wyd. Kraków
Źródło Skany na Commons
Indeks stron

powróz, powroźnik r. 1500, powrósło, do nieistniejącego u nas, częstego u innych Słowian czasownika *wǐrzą, *werz-ti, ‘wiązać’, cerk. powrzą, ‘zawiążę’, otwrzą, ‘otworzę’ (rus. otwierstije, ‘otwór’), zawierzi (usta), ‘zamknij’; z tą samą wokalizacją o, cerkiewne powraz, ‘powróz’; w psałterzu jest i uwroz (w puławskim powróz). Powrósło nie zgadza się co do samogłoski z prasłowiańskiem *powerz-slo, cerk. powrĕsło, serb. powrijeslo, czes. powrzíslo; oczekiwalibyśmy *powrzosło, co może za powrozem rz na r odmieniło (albo por. środa i t. p.). Lit. werżiu, ‘ściskam’, wirżis, ‘powróz’, warżyti, ‘sznurować’; grec. erchataō, ‘grodzę’, orchatos, ‘ogród’, niem. dawne wurkjan, dziś würgen, ‘dusić’. Tu łączą naszą wierszę (p.).