Słownik etymologiczny języka polskiego/nijeden

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Aleksander Brückner
Tytuł Słownik etymologiczny języka polskiego
Wydawca Krakowska Spółka Wydawnicza
Data wyd. 1927
Miejsce wyd. Kraków
Źródło Skany na Commons
Indeks stron
Strona w Wikisłowniku Strona w Wikisłowniku

nijeden, ‘żaden’, w 15. wieku ogólne, np. w rotach: »nie uczynił nijedny(!) szkody«, albo »nijedne krzywdy«, »nijenego rękojemstwa«; przyimek rozrywał stale to złożenie: »ni pod jednę szkodę« (‘pod żadną szkodę’), jak i podobne psałterzowe »w pyszności i niewrządności« znaczy: ‘w pyszności i w nierządności’. Zamiast nijeden piszą czasem mylnie niejeden. W biblji przeważa już niżadny, z tą samą przestawką: »nie wchodzi niwżadną zmowę« (‘nie wchodź w żadną zmowę’), aż wkońcu samo żaden (wedle jeden) miejsce obu zajęło; niżadny i w rotach. Nic dziwnego, że owego rozrywania niezawsze przestrzegają, np. w psałterzu: »w niewinowactwie« (‘w niewinności’), itp.; do dziś ono w niskąd (i z podwojonym przyimkiem zniskąd) obok nowszego znikąd.