Słownik etymologiczny języka polskiego/jechać

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Aleksander Brückner
Tytuł Słownik etymologiczny języka polskiego
Wydawca Krakowska Spółka Wydawnicza
Data wyd. 1927
Miejsce wyd. Kraków
Źródło Skany na Commons
Indeks stron
Strona w Wikisłowniku Strona w Wikisłowniku

jechać, dawniej jachać, urobione przyrostkiem -ch od pierwotnego ja-ć, ‘jechać’, ocalałego u nas i Czechów najdłużej między Słowianami, np. w 15. wieku po rotach sądowych i w biblji: »jał ku boju« (‘jechał’), »jał Dawid za nimi«, »przyjał do Tersa«, wzjał i wzjaw, »wyjano z domu«, »gdzieby jała (‘jechali’, liczba podwójna) swymi końmi«. Lit. jo-ti, jo-ju, ‘jadę’, indyj. jāti, ‘jedzie’, awest. jāti, ‘idzie’; dalsze urobienie od i-ti, ‘iść’ (p.). Czas teraźniejszy jad-ę (p.); jeli, przyjeli, ‘jechali’, ‘przyjechali’, zamiast jali. P. jazda, jata. Ruś i Czesi mają tylko jechati, cerk. bułg. serb. tylko jachati, my obie postaci; jachać wyszło z użycia niemal równocześnie z czakać. Jachati urobione z -ch jak śmiech, pospiech; w czes. jest nawet jech, ‘bieg’; e tu zupełnie mylne, przecież to pierwotne ā; do tej plątaniny przyczynił się mimowoli i czasownik jeść: jadł, z nagłosem istotnie całkiem odmiennym (od ēd).