Słownik etymologiczny języka polskiego/dzieci

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Aleksander Brückner
Tytuł Słownik etymologiczny języka polskiego
Wydawca Krakowska Spółka Wydawnicza
Data wyd. 1927
Miejsce wyd. Kraków
Źródło Skany na Commons
Indeks stron
Artykuł w Wikipedii Artykuł w Wikipedii
Strona w Wikisłowniku Strona w Wikisłowniku

dzieci, dziecię, dziatki, dziatwa (zbiorowe, jak gęstwa); dziecko, dziś nie odmieniamy go w liczbie mnogiej, w 17. wieku ogólnie dziecka, dziecki, dziecek; dziecina, dzieciński, dziecinny. Nazwane od dojenia, ‘karmienia’ (»dojono« dawniej dziecko); dziecko od przymiotnika na -ski, »z ust dziecskich« w psałterzu, przeszło na rzeczownik. Ponieważ nazwy dzieci i sług, czeladzi, niewolników stale się spływają, więc na Rusi znaczył dziecki ‘sługę (książęcego), sądowego, woźnego’, i stąd czasownik dzieckować, ‘ciądzać’, ‘grabić’, ‘fantować’, w tłumaczeniach »Wiślicji«, powstałych na Czerwonej Rusi. Dziecińcem nazywała się na całej Rusi ‘twierdza wewnętrzna w grodzie-ostrogu’, t. j. omurowany placyk-schronisko załogi (dzieckich), i stąd przeszła do Polski nazwa dziedzińca, zamiast dziecińca. Dziedziniec, był wewnątrz pałacu-twierdzy, podwórze przed nim leżało; dziś oba to samo znaczą. Prasłowo; tak samo u wszystkich Słowian, cerk. děti, dětīsk, rus. ditja zamiast dietja, dieti, dietskij, bułg. serb. djeca, zbiorowe, czes. dítě, děti, děcko, załab. diatka.