Znak, to, co służy do znaczenia czego, do odróżniania czego od innych podobnych przedmiotów, po czym co poznajemy, domyślamy ś. czego, cecha, piętno: kłaść, malować, kreślić, wycinać, wyrzynać, wypalać, haftować, wyszywać znak na czym;
z. na bieliźnie = litery, monogram a. herb;
z. nad sklepem, zakładem przemysłowym, instytucją i t. p. = szyld, napis, podający nazwisko właściciela a. wymieniający towary, zawarte w sklepie;
z. krzyża świętego = krzyż wyobrażony, przeżegnanie ś.; zajazd pod
z-iem Murzyna = pod godłem, wymalowanym na szyldzie; okazanie zewnętrzne, co ś. myśli, czuje, czego ś. pragnie i t. p., dowód: na
z. przyjaźni, zgody; oznaka zewnętrzna: nie dawać
z-u życia = być jak umarły,
przen., nie dawać wiadomości o sobie; sposób porozumiewania ś. jakimś giestem, skinieniem i t. p.; chorągiew, sztandar: walczyć pod
z-iem orła i pogoni; pułk, oddział wojska: służyć pod
z-iem hetmana wielkiego koronnego = pod jego dowództwem; towarzystwo
z-u husarskiego, pancernego; godło, pod którym ś. walczy, cel ideowy walki, pracy: walczyć pod
z-iem krzyża, pod tym
z-iem zwyciężysz; hasło wojenne: wodzowie dali
z. do boju;
z. rodzimy na ciele = plamka, znamię, znajdujące ś. na ciele ludzkim od urodzenia; cud; zapowiedź, wróżba, przepowiednia: to dobry, zły
z.; kopiec graniczny; cecha, piętno; mieć na czole
z. potępienia, hańby;
z. zodjakalny = jeden z 12-tu gwiazdozbiorów zodjaku:
z. Barana, Lwa, Byka, urodzić ś. pod z-iem Wodnika i t. p.; w
gram.,
z. pisarski,
z. przestankowy = znak, używany w ortografji dla oznaczenia stosunków między wyrazami w zdaniu oraz zdaniami (kropka, dwukropek, średnik, przecinek, myślnik i t. p.); ani
z-u = ani znać, ani śladu, nic nie pozostało po czym; do
z-u = do szczętu, ze wszystkim; dla
z-u = napozór, niby to; dać ś. komu we
z-i = dokuczyć mu, dopiec mu, dać mu ś. poznać w sposób przykry.
Strona w Wikisłowniku
