Triolety i wiersze miłosne Tomasza Zana/Objaśnienia
| <<< Dane tekstu | |
| Autor | |
| Tytuł | Objaśnienia |
| Pochodzenie | Triolety i wiersze miłosne Tomasza Zana |
| Redaktor | Henryk Mościcki |
| Wydawca | Gebethner i Wolff |
| Data wyd. | 1922 |
| Druk | Tłocznia Wł. Łazarskiego |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały zbiór |
| Indeks stron | |
Triolet, jako rodzaj lekkiej, niekiedy satyrycznej lub żartobliwej formy poetyckiej, używany był najpierw prawdopodobnie przez pisarzy włoskich, jeszcze w czasach średniowiecznych; następnie przeszedł do poezji francuskiej i po rozpowszechnieniu zaliczony został przez Klemensa Marot’a (XVI w.) do rymów wytwornych, składających się na „Bréviaire du temple d’amour”:
Ce sont rondeaux, ballades, virelais,
Mots à plaisir, rimes et triolets,
Lesquels Vénus apprend à retenir
A un grand tas d’amoureux nouvelets,
Pour mieux savoir dames entretenir.
Inny pisarz francuski XVII stulecia, Gilles Menage, w swoim „Dictionnaire étymologique de la langue française” nazywa „królem trioletów” następujący utwór Jakóba de Rauchin, napisany dla uwielbianej przez niego pięknej pani de Gironde:
Le premier jour du moi de mai
Fut le plus heureux de ma vie;
Je vous vis et je vous aimai:
Le premier jour du moi de mai!
Le beau dessein que je formai,
Si ce dessein vous plaît, Sylvie,
Le premier jour du moi de mai
Fut le plus heureux de ma vie!
Z poetów niemieckich w końcu XVIII wieku pisali triolety m. in.: Schlegel i Fryderyk Hagedorn. W Polsce prawdopodobnie pierwszym autorem tego rodzaju utworów był znany tłumacz Schillera, Józef Dionizy Minasowicz, który w r. 1816 pomieścił w „Pamiętniku warszawskim” trzy takie utwory, naśladowane następnie przez Zana i kilku młodych poetów wileńskich doby mickiewiczowskiej.
Triolety Zana, jak świadczy pomieszczona na autografie nota, powstawały w latach 1816—1824 i znane były na Litwie z licznych odpisów, gdyż z powodu treści erotycznej i sentymentalnej stały się ulubionym rodzajem utworów, wpisywanych do sztambuchów.
Wydanie niniejsze zostało dokonane według przechowywanego w rodzinie autora autografu, zawierającego 23 triolety, oraz według odpisu, sporządzonego w dniu 23 października 1824 r. przez Dionizego Pietkiewicza dla Zofji Malewskiej, późniejszej Brochockiej, córki rektora uniwersytetu wileńskiego, a siostry Franciszka, Filomaty i serdecznego druha Mickiewicza i Zana. Odpis rzeczony, obejmujący 27 trioletów, w tem 9 we wzmiankowanym autografie nieumieszczonych, znajduje się w posiadaniu krewnej Zofji Malewskiej, p. z Brochockich Karpińskiej i został nam łaskawie udzielony przez prof. Witolda Klingera. W druku znano dotychczas tylko 13 trioletów, ogłoszonych z kopji współczesnej przez Wł. Korotyńskiego w „Tygodniku powszechnym” z 1885 r.
Wybór „wierszy miłosnych i albumowych” wydrukowano według autografów, przechowywanych w rodzinie Tomasza Zana.
