Słownik etymologiczny języka polskiego/as
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
 Strona w Wikisłowniku
| |
as, es, ‘jedynka w kostkach i kartach’, »kość zmyli esem«, »tyle mu es, co i zyz«, Potocki. Franc. nazwami zastąpiliśmy dawne polskie, t. j. czeskie, niemieckie nazwy maści i figur (wino, czerwień, żołędź, dzwonki, wyżnik, niżnik, kralka). Odwieczna jest gra w kostki, gdy gra w »pisane« (malowane odręcznie) karty dopiero od 16. w. się rozeszła. Otóż u kostek zwały się z niem. rzuty: es, tuz, dryja (również nazwa herbowa), kwader, cynek i zez; ‘tuz’ (= Daus), ‘dwójka’, ale w kartach zastępował i esa, jako malowany o dwu okach, bo dwójka sama w kartach nie miała znaczenia; stąd ‘tuz’ i ‘as’ jedno i to samo. Dama, walet, dyska, nefka zastąpiły dawne polskie nazwy, jak i atut, adut, franc. à tout (‘na wszystko’), kozerę (p.). Es, Esse niem., pochodzi od łacińsk. as, jedynki monetarnej.
