Strona:Zygmunt Zaleski - Z dziejów walki o handel polski.pdf/38

 Z zestawienia powyższego wynika że przyrost ludności był stosunkowo największy w początku piątego dziesięciolecia, kiedy Poznań był naczelnem w kulturze miastem polskiem, rozwój późniejszy, aczkolwiek stały i regularny, był słabszy. Ubytek ludności przyniósł rok 1848 (powstanie), który zabrał setki Polaków pod sztandary narodowe, skąd niewiele już wróciło do miasta rodzimego, gdy ludność niemiecka i żydowska przybierała na siłach. Ludność niemiecka pomnażała się absolutnie stale i sięgała już sama ⅓ cyfry ogólnej (1819: ⅕). Ludność katolicka (równam ją z polską) trzymała się z wahaniami — częściej wniż niż wwyż — połowy ogólnej liczby mieszkańców.
 Znamienne są już w tym okresie liczby żydowskie. Ludność żydowska utrzymywała się do roku 1849, w sile 20% ogólnej ludności. Od czasu tego przyrost ludności żydowskiej był stale mniejszy od przyrostu innej ludności, tak że proporcjonalnie od roku 1850 następuje żywe obniżenie cyfry żydowskiej. Nawet absolutne zmniejszenie się liczby żydów zaznacza się już w tym okresie: w czasie 1849 do 1852 na skutek rozbudzenia przeciwieństw narodowościowych i rasowych po roku 1848 jak i z przyczyn, które miarodajne były przy całym ruchu odpływowym; od powstania 1863 roku liczba żydów zmniejszała się już absolutnie. Zapoczątkowanie odpływu żydów w zwiększonej mierze styka się z latami rewolucyj polskich, nie były jednak powstania