Przejdź do zawartości

Strona:Wprowadzenie do geopolityki.pdf/69

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

granicznej[1]. Znaczenie tego terminu nadawane przez Dijkinka było szerokie i elastyczne; wskazywał on, iż pod pojęciem „geopolitycznych wizji” można rozumieć wszelkie idee odnoszące się do relacji pomiędzy „własną” a pozostałymi ― „obcymi” ― przestrzeniami i miejscami, związane z poczuciem bezpieczeństwa/zagrożenia czy też przewagi/słabości lub z ideami dotyczącymi „misji narodowej”, realizowanej poprzez politykę zagraniczną. I wreszcie pojęcie geopolitycznych wizji odnosi się do rozróżnienia my ― oni i emocjonalnych związków z określonym terytorium. „Geopolityczne wizje” to zespół wyobrażeń przestrzennych, związanych z daną grupą i wyznaczających w dużym stopniu ich tożsamość i miejsce w świecie. Nie są one atrybutem wyłącznie państwa, ale także grup pozbawionych formalnie organizacji państwowej, jak np. Kurdowie. Geopolityczne wizje są sposobem tłumaczenia i przenoszenia narodowo-tożsamościowych koncepcji na język geograficznych terminów i symboli budujących określoną mapę świata[2].

W nieco odmiennym kontekście pojęcie „geopolitycznych wizji” pojawiło się w artykule Gerry'ego Kearnsa Imperial geopolitics. Geopolitical visions at the dawn of the American century zamieszczonego w pracy zbiorowej A companion to political geography (Oxford 2003) pod red. Johna Agnewa, Katheryne Mitchell oraz Geroida O'Tuathaila. Kerns definiował geopolitykę jako polityczny dyskurs, za którego pomocą dokonuje się opisanie, wyjaśnianie i promowanie partykularnego sposobu patrzenia na kształtowanie się i funkcjonowanie przestrzennych potęg[3]. Kerns podejmował w swoim artykule problem kształtowania się w pierwszej połowie XX w. nowego porządku międzynarodowego i związanych z tym prób jego wyjaśnienia i zrozumienia. Kerns pisał, iż na początku XX w. nie było jeszcze jednoznacznym, iż wiek ten będzie okresem dominacji USA. I wojna światowa przyniosła znaczące zmiany w układzie siły militarnej i gospodarczej, był to także okres zmierzchu mocarstw europejskich oraz rewolucji w Rosji. Analitycy, a także aktywni politycy, starali się zrozumieć nowy porządek międzynarodowy, używając różnorodnych sposobów geopolitycznego opisania świata, które można nazwać „obrazem świata” lub „geopolityczną wizją”[4]. Kerns podjął się analizy trzech głównych i rywalizujących ze sobą sposobów widzenia świata, reprezentowanych przez Brytyjczyka Halforda Mackindera, Amerykanina Woodrowa Wilsona i Rosjanina Włodzimierza Lenina. Uznał, że zasadnicze różnice

  1. G. Dijkink, National Identity and Geopolitical Visions, Londyn 1996, s. 11.
  2. Ibidem, s. 11-15.
  3. G. Kearns, Imperial geopolitics. Geopolitical visions at the dawn of the American century, (w:) A companion to political geography, ed. J. Agnew, K. Mitchell, G. Toal, Oxford 2003, s. 173.
  4. Ibidem, s. 174.