Strona:Wolter - Powiastki filozoficzne 01.djvu/299

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
PRZYPISY.


Str. 1, w. 2. Kandyd jest odpowiedzią na List o Opatrzności Jana Jakóba Rousseau, oraz na filozofię „optymizmu“ Leibnitza, cieszącą się w owym czasie wielką wziętością. W swojej argumentacyi „ad hominem“, przypomina nieco Wolter Sganarela z Molierowskiego Małżeństwa z Musu, który, zniecierpliwiony krańcowym sceptycyzmem filozofa Marfuryusza, okłada go kijem, aby mu, w najkrótszej drodze, udowodnić, że nie wszystkie wrażenia są względne i zwodnicze.
— w. 4. Dr. Ralf jest oczywiście fikcyjną osobistością. Wolter wydawał wszystkie swoje pisma filozoficzne bezimiennie, aby uniknąć prześladowań. Że ostrożność ta była usprawiedliwiona, dowodzi, iż, w tymże samym roku 1759, Kandyd został spalony w Genewie, na rozkaz Rady, ręką kata.
Str. 1, w. 9. Wolter, prawdopodobnie dla jakichś osobistych wspomnień, darzył Westfalię szczególną antypatyą.
Str. 2, w. 14. Imię urobione z greckiego: pan, wszystko, i glossa, język.
Str. 5, w. 24. Król Bułgarów = król pruski Fryderyk II-gi; Bułgarowie = Prusacy; Abarowie = Francuzi: aluzya do wojny siedmioletniej.
Str. 8, w. 29. Pastor protestancki.
Str. 9, w. 21. Sekta, powstała w 16 w. w Niemczech, która żądała powtórnego chrztu w wieku dojrzałym.