Strona:William Bragg - Tajemnice atomu.djvu/76

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
52
O istocie materji

odchylenie z drogi prostej, jakiego doznaje wyrzucona kula, wirująca dookoła swej osi; zjawisko to bezwątpienia zainteresuje większość obecnych.


Ryc. 10. — Lot piłki golfowej „ściętej“.
Przestrzeń kreskowana wskazuje, gdzie powietrze zostaje zgęszczone naskutek ruchu obrotowo-postępowego piłki; to nagromadzenie zgęszczonego powietrza powoduje odchylenie się piłki na prawo.

Widzimy je i korzystamy z niego przy każdej prawie grze sportowej, jakkolwiek może najjaskrawiej występuje ono w wypadku golfa, gdyż w grze tej piłka uzyskuje największą szybkość. Przypuśćmy, że gracz w golfa „ścina“ swą piłkę: piłka, zamiast lecieć po linji prostej w kierunku, jaki zdawałoby się został jej nadany, odchyla się w swym locie na prawo. Piłka przytem wykonywa ruch obrotowy dookoła swej osi; przód piłki przesuwa się od lewej ku prawej stronie gracza, śledzącego za odlatującą piłką, tył zaś piłki przesuwa się odwrotnie. Najwidoczniej gracz nie uderzył piłki prawidłowo, t. j. nie trafił uderzając w sam środek piłki, lecz w chwili uderzenia przesunął nieco koniec maczugi po powierzchni piłki; być może, że ściągnął on nieco ramiona w momencie uderzenia i przez to ruch jego nie był prawidłowy. Przed posuwającą się naprzód piłką znajduje się bezpośrednio jakby poduszka zgęszczonego powietrza, które nie zdążyło stamtąd odpłynąć. Gdy piłka wiruje tak, jak to przypuściliśmy, strona lewa względem śledzącego piłkę gracza obraca się naprzód w kierunku lotu, strona zaś prawa przesuwa się w kierunku przeciwnym tak długo, jak trwa ruch obrotowy piłki. Naskutek tego powietrze przez tarcie porwane zostaje ku przodowi silniej z lewej strony niż z prawej i poduszka powietrza, znajdująca się przed piłką jest gęstszą po lewej stronie niż po prawej. Stąd wynika, że piłka w locie swym skręca na prawo.

Dalekonośność kuli golfowej zawsze spowodowana jest