bóg rybaków. Prócz niego ma Bajnąj jeazcae siedmiu towarzyszy, z których trzech pomaga, a dwóch przeszkadza łowom.
9) Bogi strzegące dróg niebieskich.
a) Odźwierny— Bosoł-Tojon i Buomcza Chotun.
b) Bóg domu Baran-batyr bóg chlewu i podwórza Ałäs batyr.
c) Siedmiu braci rozmaitych ogni: Ał-ut-iczczita, Byrdźa bytyk, Kyrys tülüsar, Kündül czagan, Kürä-czagan, Chou-czagan, Chałan-sotuja Yłgyn-ärbijä. Wspomnę jeszcze o bogu biedaków — Boczera, z rodu Mogoł-Tojona; ma on wszystkiego, jak mówi piosnka:
| Trzy bucze, trzy sieci Trzy białe króweczki Trzy rude bydlątka, |
Üs tułach, ilimnach Üs ürüng ynachlach Üs kugas ynachtach. |
Jest on opiekunem biednych, półrybaczych, półpasterskich gospodarstw oraz bydła białej i rudej maści ubogich lndzi.
Biś dolny zawiera ośmiu następujących bogów:
1) Wszechpotężny Bezmiar Pan—Ułutujer Ułu-Tojon.
2) Miedziana Czasza Pan—Ałtan Sabyraj Tojon.
3) ? Taryłach Tan Tarały Tojon.
4) Pan grzechu— Arach-Tojon (archach).
5) Pan Gliniana Czapka— Buor Małachaj-Tojon.
6) Trąd— Nas Älü.
7) Chiński Baksa Pan— Kytaj Baksy Tojon.
8) Namyk Pani — Namyk Chotun[1].
Nadzwyczaj trudno dostać spis duchów złych. Zwykli śmiertelnicy nie wiedzą oraz boją się, a szamani unikają wymawiania groźnych imion bez powodu. Szaman Tüspüt, człowiek ubogi, którego zupełnem zaufaniem się cieszyłem, nie odważył się jednak wymienić mi ich dokładnie, choć obiecywałem mu dobrą zapłatę; wykręcał się kilkakroć bólem głowy wreszcie wymienił kilkanaście nazw, lecz natychmiast pod pozorem że musi wypocząć, położył się na ławie, a następnie umknął i długo potem nie przychodził. Cztery spisy tych duchów posiadam, dwa własne i dwa cudze; wszystkie się różnią, za wyjątkiem kilku imion głównych. Uważam za konieczne do wyżej wymienionych dodać parę nazw, które słyszałem w zaklęciach, które spotykają się często w notatkach podróżników, a które nie weszły w spis podany.
1) Duch potężny. Szukać go należy w południowej stronie, a ustępujący tylko Ułu-Tojonowi-Kachtyr-Kazchtan[2] . Buraj Tojon — w ofierze zabijają dlań burego konia z białą łysiną (Nam. uł., 1888 r.).
