Strona:Wacław Sieroszewski - 12 lat w kraju Jakutów.djvu/116

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
111
ILOŚĆ MIESZKAŃCÓW NA ZAJĘTYCH TERYTORJACH.

i 105,725 kob.)[1]. Z tej liczby więcej niż połowa, gdyż 127,000 zamieszkuje płaskowyżynę, pośrodku której leży miasto Jakuck. Najgęściej zaludniona jest dolina samej Leny i Aragińsko-Leńska (wschodnia) płaskowyżyna, Reszta tworzy nieduże gniazda ludności, oddzielone od macierzy swej szerokimi pasami pustyń, błot, gór i lasów. Największą, najbogatszą i najstarszą z kolonii jest Wilujska. Najmniejszą i najdalszą — mała garstka Turuchańskich jakutów nad Jenisiejem. Zostało ich obecnie zaledwie kilkadziesiąt rodzin. Zupełnie odcięci od współplemieńców nie zatracili jednak języka i prastarych przyzwyczajeń pasterskich, są jedynymi hodowcami bydła w tych miejscowościach i wymownym dowodem wielkiej oporności narodowej jakutów.
Jest rzeczą godną uwagi, że w spisie ludności z roku 1750, który przytacza J. Georgi, z 33,979 jakutów — 22,403 zamieszkiwało Amgińsko-Leńską płaskowyżynę i przyległą jej płaskowyżynę zachodnią; stosunek więc w rozkładzie ludności był prawie ten sam co teraz[2]. Największy rozwój wychodźtwa miał miejsce wkrótce po zawojowaniju kraju, w połowie XVII stulecia. W spisach podatkowych z owego czasu co krok spotkać można uwagi: „uciekł do Żyganów“ (Edżigan), „uciekł nad Janę“ — „osiedlił się nad Indigirką... nad Kołymą“... „udał się nad Wiluj“... Uciekali jakuci przed poborami i krzywdami owych posępnych czasów, pojedyńczo i całemi rodzinami i osiadali w miejscach przedtem niedostępnych, korzystając z osłabienia wojujących z kozakami tunguzów[3].

Rys. 21. Miecz bronzowy, znaleziony na dnie wyschłego jeziora w 21 milach od m. Wilujska. (Własność Irkuckiego Muzeum Tow. Geograficznego (1/6 natural. wielkości; waga 21/3 funta).




  1. mężczyzn kobiet
    W okręgu Jakuckim 64,818 66,270
    Olokmińskim 5,090 4,572
    Wilujskim 33,973 32,502
    Wierchojańskim 5,385 5,300
    Kołymskim 1,716 1,577
    Turuchańskim 303 270
  2. Joh. Gotti. Georgi „Description de toutes les nations de l’empir de Russie“ 1774 á. str. 180.
  3. Zwoje rękopisów oryginalnych XVII stulecia, z Archiwu Województwa Jakuckiego. Własność Biblioteki Irkuck. Wschod. Wydziału Sybir. Towarz. Geograficznego.