Strona:Wacław Bliziński - Działalność spółdzielni i organizacyj rolniczych w Liskowie.pdf/6

dajmy na to — Roczdelska w Anglji, gdzie dwudziestu paru robotników założyło niewielki spółdzielczy sklep, a po latach kilkudziesięciu, nie oni wprawdzie, ale ich dzieci, doczekały się wielkich wyników w postaci już własnych magazynów, fabryk, kolejek, a nawet okrętów dla sprowadzania własnych zamorskich produktów, — to poprostu wierzyć mi się nie chciało; myślałem, że w tem wszystkiem jest przesada. Kiedy jednak potem sam przystąpiłem do tej pracy, to — naturalnie, w znacznie skromniejszym stopniu — doszedłem jednak do przekonania, że tam nie było żadnej przesady, żadnego kłamstwa, że istotnie drogą spółpracy, drogą spółdzielczości dojść można do nadzwyczajnych rezultatów, można dla społeczeństwa, a zwłaszcza biednych, uzyskać więcej nawet, niż człowiek myśli, jeżeli naprawdę chce w tej dziedzinie pracować.
 Na cyfrowe poparcie tego, co mówię, należałoby może cytować przykłady, zaczerpnięte z zagranicy, lub wzory z dziejów naszych, jednakże (choć to może nie wypada, może trącić będzie jakiemś samochwalstwem) — mówić zamierzam o pracy spółdzielczej, w którą sam jestem wplątany, którą znam bliżej. Będzie to celowe chociażby z tego względu, że wywody swoje mogę oprzeć na cyfrach, dobrze mi znanych, a dalej, że to jest praca, którą, zdaje się, niejeden oglądał, lub jej rezultaty sprawdzić może.
 To też, pozwólcie, że mówić będę o pracy społecznej w Liskowie.
 Przytaczam tę wioskę, jako pewien przykład, niekonieczny do naśladowania, ale jako przykład, że niema bodaj wsi, któraby się znajdowała w gorszych warunkach, a choćby w tak złych warunkach, w jakich ta wioska była. Przedewszystkiem zła komunikacja. Przez kilka lat mieliśmy do najbliższej stacji około 100 kilometrów, do szosy przeszło 20 — i to drogi okropnej, jak najgorszej, zarówno w czasie suszy, jak i niepogody. Następnie — ciemnota w parafji wielka, bo przy bardzo nawet pobłażliwej statystyce, stwierdziłem podczas kolendy, jaką odbywałem przez