Strona:W. Prokesch - Współczesne malarstwo polskie - Franciszek Żmurko.djvu/18

wszystkie władze czuciowe zasadniczej wartości malarskiej — oku, sprowadzając dążenia do zasadniczych postulatów malarskich: barwy i kształtu. Był on malarzem w całem znaczeniu wyrazu, malarzem z krwi, kości i nerwów«.
 W tem też leży tajemnica tego, że niepospolita indywidualność Żmurki wytrzymała próbę czasu i zapewniła trwałość jego dziełom.
 Jeżeli mowa była poprzednio o wpływie mistrzów włoskich na twórczość Żmurki, to wpływ ten odnieść należy jedynie do podstaw umiejętności malarskiej a nie sposobu interpretacyi własnych wrażeń. Mistrze byli mu szkołą, ale indywidualizm swój sam artysta nasz wyrobił siłą talentu, obserwacyi i malarskiej intuicyi. Jedynym, którego wpływ silniej się uwidocznia w dziełach Żmurki, jest Makart, ale i tu nici pokrewnych dopatrzeć się można raczej w wykwincie dekoracyjnym i w harmonizowaniu tła i barw, aniżeli w metodzie interpretowania typu kobiecego. Mimo wszystkie bowiem analogie i nasuwające się porównania Żmurko stoi sam po za wszystkiemi szkołami i kierunkami, jako malarz o własnym, wybitnym emplois, którego zadaniem jest wieczne rozwiązywanie zagadki cielesnego piękna kobiety.
 A w tem dążeniu, choć wyrażało się ono w porywie zmysłowym, umiał świetny artysta uchronić się od brutalności i trywialności. Czynnikiem warunkującym artyzm tych dzieł był zawsze wytworny wdzięk i finezya francuska w rysunku a świetna plastyka i soczystość w kolorycie. W większych kompozycyach występuje u Żmurki jako czynnik podstawowy i zasadniczy niesłychana harmonia barw. W obrazie n. p. »Gwiazda Betleemska« harmonią kompozycyi tła