w którym zatwierdzając uposażenie kościoła N. P. Maryi in suburbio Plocensi wyraża się wojewoda „cum igitur curam prefate ecclesie suscepissem" z czego należałoby wnosić, że tu nie o własności ale o opiece, rodzaju advocatii, jest mowa. Byłoby to poparcie podniesionéj co do prawa niemieckiego z XII i XIII wieku teoryi Heuslera, który we władztwie nad kościołami nie widzi stosunku własności, lecz rodzaj opieki a raczéj mundium. I w Polsce stosunki, które badamy rozwijały się analogicznie do stosunków Zachodu, i u nas najprzód istniała własność na kościołach, która późniéj coraz to więcéj w opiekę się zmieniała. Pod pewnym względem więc i prawo nasze znało instytucyą „mundium“ i jako jéj następstwo advocatię, z jedynym wyjątkiem, że u nas prawdopodobnie instytucya wójtowstwa w celu wykonywania zastępstwa i praw z immunitetów wypływających, nigdy większego znaczenia nie posiadała.
Z owego pierwotnego stosunku własności prywatnéj na kościołach wypływały dalsze, zgodne z tém zupełnie prawa
Właścicielowi bowiem przysługuje prawo do dziesięcin, tudzież do innych użytków, a na rzecz kościoła to tylko jest przekazanem, co jest do jego i beneficyata utrzymania potrzebne. W akcie z roku 1206[1] otrzymuje z tytułu zamiany książę Henryk Szląski wieś Olawę cum duabus ecclesiis et decimacione et omnibus proventibus, w akcie z roku 1210 komes Sławosz nadając klasztorowi w Busku, wieś Sławoszów cum omnibus pertinentiis et cum ecclesia wymawia sobie „usu tamen fructuum corundem prediorum, quam diu mihi placuerit retento, preter illa que ad redditus memorate ecclesie pertinent“.[2] Pan wsi a zarazem fundator kościoła, przekazywał wedle swego
