Strona:Uwagi nad językiem Cyprjana Norwida.djvu/88

Wanda V); «pycha pych» (Pieśń o ziemi naszej); «Cisza zda się układać samem słowem słowa» (Próba).
 Oprócz takich annominacyj, odgrywają podobną rolę zgrupowane obok siebie synonimy, których nagromadzeniem Norwid lubi sugerować pewne treści, np. «Państwo jest blisko siebie, będących ras z-kupieniem, z-traktowaniem, z-niewoleniem. Naród każdy z ducha, a więc z woli i z wolności jest, a państwo jest z ciała, albo raczej z zewnętrza, z tego świata, z niewoli. Niech się więc narody zejdą w siebie, zespolą, z-miłują w imię powołania» (List do Dziennika Polskiego z r. 1849).

 § 10. W odróżnieniu od annominacji, zestawienie dwóch sprzecznych pojęć, stwarzających stylistyczne oxymoron, powoduje zneutralizowanie treści przez zniszczenie granic zakresu, ogromnie w ten sposób rozszerzonego. Przykładów takiego łączenia przeciwieństw, możnaby przytoczyć bardzo dużo: «Nadzmysłowie-oczywisto, serdeczno-rozsądnie» (Pieśni społecznej cztery stron: III. Własność); «Pismo mało-większej wagi» (Do mego brata Ludwika); «Tłum pustek, ciszy wrzawa samotniczej» (Zwolon); «Monologiści — milczenia» (Milczenie); «Mądrość-kłamstwa, kłamstwo-wiedzy» (Pieśń od ziemi naszej).
 W odróżnieniu zaś od próby zestawienia wyrazów w znaczeniu synonimów, Norwid bardzo skrupulatnie odróżnia wszystkie odcienie myślowe pojęć, które uchodzą za synonimy, np.: «Zapomnieć ludzi, a bywać u osób» (Marjonetki); «Nie chcieć od Ziomka... aby rodaka rozumiał powinność;... nie chcieć nareszcie, aby Patrjota... żył od Rodaka nie kłuty i ziomka!!» (Do Mieczy-sława); «Patrzenie optyczne, a widzenie» (Milczenie); «Świat niewidzialny (invisible) to jest świat niepostrzeżony (inapercu) (List do M. Trembickiej, maj 1854); «Inna jest pieśń śpiewać, a inna słowo śpiewać» (Scherzo); «Do dziś ludzkość ma dwa tylko sposoby trwania historycznego: jeden przez naturalną następliwość pokoleń, zastępujących się jak