Strona:Tadeusz Kryspin Jackowski - Przyszłość naszego ziemiaństwa w Wielkopolsce.pdf/22

że tej przyszłości nie widzi, to już nie waha się proklamować błąd swego wzroku jako rezultat nieomylnego jasnowidzenia?
 Sztuka życia polega na tem, że się przewiduje przyszłość i podług niej kieruje teraźniejszością. Kto umie żyć tylko w dawnych, a w najlepszym razie tylko w dzisiejszych warunkach, a do warunków przyszłości zastosować się nie zdoła, ten nie jest żywotnym i padnie bezsilny, a ludzkość w swym postępie przejdzie po jego trupie. Silnym nie jest ten, kto chce zatrzymać w biegu machinę postępu; machina ta zmiażdży śmiałka i słabość mu jego w ten sposób wykaże. Ale siła polega na zdolności ostania się w wszelkich warunkach, choćby najniekorzystniejszych, i na umiejętności znajdowania środków bytu tam, gdzie słabe indywidua śmierć tylko znajdują. Na takiej sile polega wyższość osobników i szlachetność ras; Koń arabski jest jednakowo dzielnym wśród piasków i słońca swej ojczyzny, jak pośród mgieł i wilgotnych pastwisk Anglii; natomiast bakterya nędzna ginie, gdy ją się z ciemności, gdzie wegetowała wśród zgnilizny, przeniesie na światło dzienne.
 Światło i postęp, a więc rozwój ludzkości, są niebezpieczeństwem tylko dla miłośników ciemnoty. Kto żyć chce, ten musi światło i postęp ukochać, z nich życie czerpać, korzystać z ułatwień, które cywilizacya przedstawia tym, którzy mają oczy ku patrzeniu i widzą.
 Cywilizacya w pojęciu ekonomicznem jest nieodłączną od kapitału, bez którego wszelkie ulepszenia techniczne, wszelkie wynalazki przyrodnicze pozostałyby na zawsze martwą tylko literą, głosem bez czynu. Czy kapitału będzie miało dosyć ziemiaństwo nasze w przyszłości, aby módz wyposażać dzieci, nie sprzedając wsi