Zbożną tę pracę w kościele i szkole przerwało morowe powietrze, które od kresów południowych posuwając się, w jesieni 1571 Litwę i Wilno nawiedziło. Szkoły dopiero co otwarte rozpuszczono, Jezuitów jednych zabrał biskup na swą willę, a drugich pomieścił po dworach. Dla posługi zadżumionym pozostali w Wilnie OO. Warszewicki Krassowski i trzeci kapłan, i braci dziesięciu. Pierwszy padł ofiarą swego poświęcenia 20. paźdz. 1571 ten, który pierwszy z Polaków wstąpił do zakonu, O. Łukasz Krassowski, oddawna wątłego zdrowia, zagrożony suchotami, ale niezmordowany na ambonie, w konfesyonale i w szkole (uczył gramatyki) pracownik. Za nim poszedł brat Jerzy Boskiewicz. W zimie ustał mór; d 19. stycznia 1573 r. wrócili Jezuici do Wilna. Aliści już w kilka dni potem umiera na zarazę brat nowicyusz Wincenty Kaskowski, który obsługiwał tamtych dwóch zarazą zabitych. Dnia 7. lutego w ciągu 48 godzin umiera na zarazę młodzieniec wielkich nadziei, nowicyusz kleryk Stanisław Mielecki, bratanek Jana Mieleckiego hetmana i wdy podolskiego, którego w sprawach familijnych przed kilku tygodniami w Gródku lwowskim odwiedził. Za nowicyuszem poszedł mistrz jego do grobu dotknięty zarazą O. Tomasz Zdelaric, Słowieniec dyecezyi zagrzebskiej lat 40 wieku, znakomity lingwista, mówił biegle po grecku, łacinie, niemiecku, węgiersku, słowieńsku i po polsku; mistrzem był nowicyuszów i filologii profesorem; raz w tydzień wykładał Pismo Św. (explicatio s. scripturae) publicznie dla wszystkich, w czem go potem zastąpił O. Haj[1]. Śmierć tych mężów była stratą dotkliwą dla zakonu, ale poświęcenie własnego swego życia 13 Jezuitów dla ratowania duszy i ciała zapowietrzonych, wzbudziło u wszystkich bez różnicy wyznań szacunek i mir, zjednało im kredyt wielki.
Niepospolita pomoc przybyła katolikom Wilna: O. Piotr Skarga, wsławiony kaznodzieja jeszcze jako kanonik lwowski, potem jako Jezuita w Pułtusku. Przysyłał go w 1573. r. do Wilna vice-prowincyał Sunnier na pomoc w kaznodziejskiem rzemiośle O. Warszewickiemu i dla przygotowania się do ostatniego egzaminu z nauk teologicznych. We dwójkę rozpoczęli
- ↑ Rostowski 44—47.
