Rzeki. Połonina jest bardzo rozległa i szeroka jak jaki step. Zapominasz czasem, że w górach jesteś i na grzbiecie, konne gonitwy można by tam urządzać. Ale też i samotny to bardzo obszar, bo odcięty od całego świata zamieszkałych gór huculskich. Od strony południowej widok daleki się roztacza ku Torojadze, ku jeszcze wyższym szczytom Rodny. Ale od strony północno-zachodniej Czarnohora jak ciemna ściana zasłania widok. Od wschodu, od strony Białej Rzeki chyba tylko tu i ówdzie bardzo daleko widać z rzadka samotne chaty. Na samej połoninie wznoszą się porozrzucane głazy, jakby jakieś zwaliska i ruiny. Miało tam być kiedyś zamczysko, a raczej jakby całe miasto zamków, przed tysiącami lat. I dziś tam być mają piwnice, lochy ogromne, do których dostęp znalazł pono Dmytryk.
Jeden z tych głazów to właśnie skamieniała Popadia Eudokia, sama Baba Lodowa.[1] Głaz ten jest wystawiony na nieustanne wianie wichrów zachodnich. W zimnych porach roku wiatr oblepia go śniegiem, słoneczko topi śnieg, ale znów obmarza lodem Pałuba od mroźnego wiatru. Tak to lodowa powłoka, jakby warstwa kożuchów, osłania Babę, o której głosi legenda, że była to macocha bez serca. Porą zimową wypędziła swą pasierbicę po maliny na tę połoninę, ale sama, ścigana przez burze i wichry, za karę skamieniała i mimo wielu kożuchów, zamarzła i tak dotąd stoi.
Tam to właśnie, jak Andrijko przekazuje — lat temu ze sto trzydzieści — siedział, przesiadywał, siedem zimek przezimował, tylko z Babą Lodową pogwarkował, to tulił się do niej i zwierzać usiłował, to Babę wyśmiewał i w nos jej dmuchał — Dmytryczek jasny.
Było na Hołowach junaków dość i opryszków. I dzielni, godni chłopcy bywali między nimi. Puszkary i routy wojskowe piersi i nogi pozrywali, uganiając się za nimi po górach. A Hołowcy do szubienicy się nie spieszyli. Prędzej dziesięciu puszkarów wyszczerzyło zęby i poszło gryźć piasek, zanim jeden hołowski chłopiec dostał się im w ręce.
- ↑ W całej Wierchowinie jest wiele skał, do których przywiązane jest podanie o Popadii Eudokii (Odokii). Najbardziej może znana pod tą nazwą „Popadia“ jest skała niedaleko źródeł Czeremoszu.
Pierwotne i właściwe nazwanie wyżej wymienionego grzbietu jest Baba Łuduwa, co znaczyć może z wołoska: bezkształtna, nieforemna, pałuba. — Por. także huculskie słowo „załuda“, oznacza coś nieruchawego, gnuśnego.
