Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/200

zuitów 13.892 uczniów w 7 uniwersytetach i 34 kolegjach.
 Działalność jezuitów, oparta na niezłomnej wytrwałości i wzorowej organizacji, osiągnęła na wszystkich polach niezwykle doniosłe rezultaty, ale przysporzyła też jezuitom wielu i potężnych wrogów. Nie było prawie występku, któregoby im nie zarzucano. Prześladowania jezuitów zaczęły się w Portugalji za rządów wszechwładnego ministra Pombala (1690 — 1787). We Francji minister Choiseul (1710 — 1787) wraz z markizą Pompadour, metresą Ludwika XV, uzyskali od parlamentu pod wpływem jansenistów, galikanów i t. zw. encyklopedystów w r. 1762 zniesienie tego zakonu we Francji. Z Hiszpanji wypędził jezuitów król Karol III w r. 1767. Dwory tych trzech państw zażądały od papieża Klemensa XIV zniesienia zakonu jezuitów. Po długich wahaniach papież uległ presji politycznej i podpisał 21 lipca 1773 r. breve „Dominus ac Redemptor“, w którem orzekł zniesienie Towarzystwa Jezusowego. Ale już w r. 1814 uznał papież Pius VII w bulli „Sollicitudo omnium“ konieczność wskrzeszenia zakonu. Pierwszym generałem zmartwychwstałego zakonu był Polak, o. Tadeusz Brzozowski. W dwa lata po wskrzeszeniu liczył zakon 674 członków, w r. 1844 — 4.133, a w r. 1910 przeszło 16.000 członków, w tem 8.000 księży-profesów. Obecnie (r. 1930) zakon liczy 21.200 członków w 40 prowincjach zakonnych, zgrupowanych w siedmiu asystencjach.
 Do Polski sprowadził jezuitów kardynał Hozjusz, biskup warmiński, w r. 1564. Wkrótce potem powstały kolegja jezuickie w Pułtusku, Wilnie, Poznaniu, Jarosławiu, Krakowie, Kaliszu, Lwowie, Toruniu, Łomży i Warszawie. Do Krakowa wprowadził jezuitów król Stefan Batory, który również dał początek kolegjum wileńskiemu. W r. 1772, a więc w przededniu kasaty, jezuici posiadali w Polsce 9 kolegjów w prowincji małopolskiej, 8 w prowincji wielkopolskiej, 11 w mazowieckiej i 10 w litewskiej. Wskutek przyjęcia breve kasacyjnego przez sejm dn. 2 października 1773 r. dobra ziemskie jezuitów (szacowane na 32 miljony zł. pol.) rozdano za bezcen na wieczystą dzierżawę ludziom świeckim, przeważnie komisarzom kasacyjnym, kapitały rozpożyczono bez poręki, a realności miejskie, objęte bez spisu i oszacowania, rozprzedano lub rozdano. Zaledwo resztki majątków pojezuickich udało się w r. 1776 uratować na rzecz Komisji Edukacyjnej.
 Po wskrzeszeniu zakonu jezuici, wypędzeni w r. 1820 z zaboru rosyjskiego, a w r. 1862 z zaboru pruskiego, osiedli w Małopolsce. W czasie wybuchu wojny europejskiej w r. 1914 posiadali na ziemiach polskich 4 kolegja: w Krakowie (na Wesołej), w Nowym Sączu, w Bąkowicach pod Chyrowem (gimnazjum) i w Starej Wsi oraz 11 rezydencyj: w Krakowie (przy kościele św. Barbary), w Zakopanem, Staniątkach, Nowym Sączu, w Kołomyi, we Lwowie, Stanisławowie, Tarnopolu i na Śląsku w Czechowicach, Karwinie i Cieszynie. Obecnie (r. 1930) posiada zakon w granicach Rzplitej 28 domów i 2 stacje misyjne na kresach wschodnich.
 Od r. 1926 Towarzystwo Jezusowe w Polsce składa się z dwóch prowincyj: małopolskiej, która obejmuje teren metropolji lwowskiej i krakowskiej, z siedzibą prowincjała w Krakowie, i wielkopolsko-mazowieckiej, obejmującej teren metropolji gnieźnieńsko-poznańskiej, warszawskiej i wileńskiej, z siedzibą prowincjała w Warszawie.

 Jezus Chrystus, Bóg-człowiek, druga osoba Trójcy Najśw., Syn Boży, który stał się człowiekiem dla zbawienia świata. Narodzenie Chrystusa, około r. 754 po założeniu Rzymu, stanowi początek ery chrześcijańskiej. Daty odnoszące się do życia Jezusa na ziemi znajdują się w księgach Nowego Testamentu, a mianowicie w czterech ewangeljach, w listach św. Pawła i w Dziejach Apostolskich. Wzmianki o życiu Jego znajdują się również u historyków rzymskich Tacyta i Suetoniusza, u historyka żydowskiego Józefa Flawjusza i w talmudzie.
 Punktem wyjścia do ustalenia dat życia Chrystusa jest podany w ewangelji św. Łukasza synchronizm, oznaczający czas wystąpienia św. Jana Chrzciciela na 15 rok panowania cesarza Tyberjusza, gdy Poncjusz Piłat rządził żydowską ziemią, a Herod był