Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/159

niełaskę i został powieszony. Jak dowodzi święto żydowskie, zwane Purim albo Haman, jest on dotychczas wyobrazicielem wroga żydostwa i przedmiotem żydowskiej nienawiści narodowej.

 Hammurabiego kodeks, zbiór praw, wydany na rozkaz Hammurabiego, szóstego króla pierwszej dynastji babilońskiej, który panował od r. 2123 do 2081 (wedle innej hipotezy 1958 — 1916) przed Chr. Prawodawstwo mojżeszowe, o 600 — 1000 lat od niego późniejsze, jest w niektórych ustępach uderzająco podobne do praw Hammurabiego, co dało powód niektórym orjentalistom (Delitzsch) do hipotezy, że prawodawstwo mojżeszowe pochodzi z Babilonji (ob. Babilon i Biblja).

 Hampton Court, zamek królewski nad Tamizą, niedaleko Londynu, w którym król Jakób I (1603 — 1625) zwołał konferencję teologów celem załatwienia zatargów między purytanami a urzędowym kościołem anglikańskim, High Church (ob. Anglikanizm). Najważniejszym wynikiem konferencji był t. zw. przekład króla Jakóba (King James version), purytańskie tłumaczenie biblji.

 Hanefici, zwolennicy jednej ze szkół ortodoksji mahometańskiej, ob. Islam.

 Hanukkah (Chanuka), (hebr. = poświęcenie), święta żydowskie, obchodzone przez ośm dni w miesiącu Kislew, t. j. w pierwszej połowie grudnia, na pamiątkę zwycięstwa Machabeuszów nad Syryjczykami w r. 165 przed nar. Chr. i powtórnego poświęcenia świątyni.

 Harmoniści czyli harmonici, sekta założona w Wirtembergji przez Jana Jerzego Rappa (1757 — 1847). Nauka ich, zbliżona do chiljazmu (ob.), łączy pietystyczne marzycielstwo niemieckie z wpływami rewolucji francuskiej i ideami komunizmu. Z powodu wystąpień przeciwko państwu, kościołowi i szkole sekta ta została w r. 1803 wydalona z Niemiec. Jej założyciel Rapp wraz z 700 zwolennikami, których nazwał gwardją przyboczną Zbawiciela, założył w Ameryce koło Pittsburga, miasta Harmony, New Harmony i Economy, przyczem uzbierał ogromny majątek. Gminy tej sekty są obecnie na wymarciu.

 Harmonja ewangelij, ob. Ewangelij harmonja.

 Harnack Adolf (ur. 1851), historyk i teolog liberalnego protestantyzmu. Nabrał rozgłosu przez swoje dzieło p. t. „Dogmengeschichte“ („historja dogmatów“) i został w r. 1889 powołany przez Bismarcka z Giessen, gdzie był profesorem uniwersytetu, na profesora teologji w uniwersytecie berlińskim, wbrew protestom berlińskiej Rady kościelnej czyli najwyższej zwierzchności duchownej ewangelickiej. Za to uniwersytet w Giessen nadał Bismarckowi godność doktora teologji. Działalność naukowa Harnacka wywołała w świecie protestanckim gwałtowne spory a zwolennicy ortodoksyjnego luteranizmu uważają go za sekciarza. Jego dzieło p. t. „Geschichte der altchristlichen Litteratur“ (Lipsk, 1893) uważane jest za arcydzieło nowoczesnej erudycji.

 Harpje, w mitologji greckiej i rzymskiej istoty szkodliwe, przynoszące ludziom zarazę i śmierć. Były pierwotnie uosobieniem gwałtownych wichrów. Według Wirgiljusza miejscem zamieszkania Harpij były wyspy Strofadyjskie lub wejście do świata podziemnego. Harpje wyobrażano i opisywano zwykle jako postacie kobiece ze skrzydłami. Wirgiljusz opisuje je jako ptaki z ludzkiemi twarzami

 Hartmann Edward (1842 — 1906) filozof niemiecki, głośny z końcem XIX wieku przez swoje dzieło p. t. „Philosophie des Unbewussten“ („filozofja pierwiastka nieświadomego“). Odrzuca pojęcie osobowego Boga i uznaje jakąś najwyższą istotę, wszechwiedną i myślącą ale nie wiedzącą o sobie („allwissende Unbewusste“), gdyż świadomość o sobie jest zdaniem Hartmanna wyłącznie zawisła od działania mózgu, którego owa najwyższa istota nie posiada. Świadomość jest wedle niego nieszczęściem a ideałem szczęścia jest unicestwienie. Filozofja Hartmanna łączy w sobie pierwiastki buddyzmu (ob.) i gnostycyzmu (ob.), monizm Spinozy i pesymizm Schopenhauera. Celem współczesnych walk filozoficzno-religijnych w Niemczech ma być według Hartmanna wytępienie chrystjanizmu, który jego zdaniem przeżył się, jak tego