Pomimo energicznego oporu Polaków i katolików niemieckich, których Bismarck czynił odpowiedzialnymi za wykonany na niego 13 lipca 1875 r. w Kissingen przez bednarczyka Kullmanna zamach, chociaż stronnictwo katolickie nie miało z nim nic wspólnego, przechodziła jedna wroga katolicyzmowi i polskości ustawa po drugiej.
I tak ustawa obroczna z 22 kwietnia 1875 r. wstrzymała wypłatę należytości, przypadającej rzymsko-katolickim biskupstwom i duchownym, ustawa o zakonach z 31 maja zniosła w Prusach zakony i pokrewne im kongregacye duchowne z wyjątkiem tych, które się trudniły pielęgnowaniem chorych, ale i te mogły być w każdej chwili zwinięte, ustawa o ordynacyi prowincyonalnej z 29 czerwca wyłączyła W. Księstwo Poznańskie, pozbawiając w ten sposób Polaków jednego z najważniejszych praw obywatelskich — prawa samorządu, ustawa z 4 lipca przyznała starokatolikom prawo do majątku kościelnego.
Już poprzednio, dnia 5 czerwca 1875 r., wydał naczelny prezes W. Księstwa Poznańskiego rozporządzenie, aby wszyscy profesorowie szkoły żabikowskiej w liczbie 5 i wszyscy uczniowie nie będący obywatelami Rzeszy niemieckiej w liczbie 38, opuścili w przeciągu dwóch tygodni granice państwa pruskiego. Nakaz ten podciął byt kwitnącej szkoły tak, że musiano zamknąć ją 1876 r.
Rozporządzenie naczelnego prezesa było — jak słusznie zauważa Kaźmierz Rakowski[1] — tylko jednem z ogniw w łańcuchu środków, którymi rząd pruski posługiwał się, aby powstrzymać ekonomiczny rozwój żywiołu polskiego.
Pod sam koniec czerwca skazano dr. Romana Szymańskiego aż na rok więzienia za to tylko, że oddrukował w osobnej broszurce mowę posła dr. Władysława Niegolewskiego z 20 stycznia 1875 r., a dnia 28 września zakazała rejencya poznańska uczniom wyższych zakładów nauko-
- ↑ Dzieje W. Księstwa Poznańskiego w zarysie.
