Strona:Stanisław Karwowski - Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego T2.pdf/268

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

jako zaliczki na zakupione płody. Prowadzenie handlu zbożowego powierzono żydowi Kaatzowi, który wszedł do Tellusa ubogim kupcem z Nakła, a po upadku Tellusa założył własny handel zbożowy.
Ponieważ skutkiem udzielenia kredytu Litthauerowi i założenia handlu zbożowego nastąpił brak pieniędzy na wielkie operacye finansowe, zapadła w kwietniu 1872 r. uchwała emisyi nowych akcyi w nominalnej sumie 1,500,000 talarów. Na akcye te wpłacono po 40 procent, a posiadacze starych akcyi mieli nadto prawa żądać na każdą starą akcyę po trzy nowe akcye.
Prócz wyżej wymienionych interesów zakupywał Tellus na giełdzie papiery już to dla siebie, już dla komitentów. Pomimo ogromnych długów, z jakimi rozpoczął bank rok 1873, zakupywał ciągle papiery na giełdzie na rzecz niepewnych komitentów, co przyniosło Tellusowi straty 500,000 talarów.
Handel zbożowy w Tellusie prowadził się w ten sposób, że obywatel, sprzedający swe płody Tellusowi na lat kilka, brał z góry pewną zaliczkę, czasami i większą, a za to dawał bankowi w depozyt accepta in blanco na wziętą kwotę z obowiązkiem odnawiania co 3 miesiące danych akceptów. Jeżeli żądana suma pieniędzy była większą i kontrahent nie dawał dostatecznej pewności bankowi, musiał oprócz akceptów dawać i hipotekę w aserwacyę. Tym sposobem zdarzało się nieraz, że po dostawie pewnej ilości zboża ze strony kontrahenta, tenże mniej był winien bankowi, aniżeli wynosiła suma akceptowanych przezeń, a w kurs przez bank puszczonych weksli. To też po ogłoszeniu upadłości Tellusa okazało się, że mnóstwo takich depozytowych weksli kursowało, a pewnych hipotek nie było również w aserwacyi banku, przez co wiele osób znaczne poniosło straty.[1]

Ignacy hr. Bniński dopłacił 800,000 talarów, Tadeusz Chłapowski 40,000, ale nie mogło to wyrównać bilansu; nawet aktywa klientów na conto corrente i depozyty nie

  1. Dziennik Poznański. R. 1876, nr. 136.