Strona:Stanisław Karwowski - Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego T1.pdf/228

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

5) przy zakupywaniu dóbr z funduszów rządowych nie uważać na narodowość właściciela, a przy odprzedawaniu tychże dóbr równy mieć wzgląd na osoby niemieckiej i polskiej narodowości, skoro tylko — obok niewątpliwego przywiązania do monarchii i znajomości gospodarstwa — dostateczne mieć będą zasoby i okażą takie rękojmie, które tuszyć pozwolą o skutecznym wpływie na rozwój kultury prowincyi,
6) przywrócić pensye byłym oficerom Księstwa Warszawskiego, którzy je utracili za udział w powstaniu listopadowem, jeżeli łaski tej godnymi się okażą i słowem i czynem udowodnią swoją ku monarsze uległość i przywiązanie,
7) założyć nowe gimnazyum katolickie w Ostrowie.
Nadto rozkazał król umieszczać napisy na tablicach miejscowych, drogowskazach i ostrzeżeniach po polsku i po niemiecku, zezwolił na publiczne odczyty treści naukowej w Poznaniu, utworzył (1841) w pruskiem ministerstwie oświaty osobny wydział katolicki, który stał się rzecznikiem potrzeb także katolicko-polskiej ludności, i wreszcie upoważnił ministra Eichhorna do wydania korzystniejszej dla języka polskiego niż dotąd instrukcyi naukowej.

Instrukcya z dnia 22 maja 1842 r.
Instrukcya opiewała:
I.
Szkoły wiejskie.

Język główny wykładowy stosuje się do narodowości dzieci, w każdym zaś razie język niemiecki ma być przedmiotem nauki. W szkołach, odwiedzanych przez znaczną ilość dzieci polskich i niemieckich, winno każde dziecko pobierać naukę w swoim ojczystym języku, zaczem należy starać się o nauczycieli, biegłych w obu językach.

II.
Szkoły miejskie.

Język wykładowy stosować się ma do większości narodowej dzieci i ich potrzeby. W wyższych klasach udzielana ma być wszelako nauka w języku niemieckim i dzieci polskie powinny, opuszczając szkołę, wyrażać się w nim dokładnie tak ustnie jak piśmiennie.