9 Po jedzeniu stać albo chodzić potrzeba. — Don. Gr. 14. 10 W jedzeniu i piciu miarę zachowaj. — Wuj. Post. W jedzeniu miara, Nauka stara. Bar. Lut.
Jegomość.
W niedostatku jegomości, dobry i pan podstarości. — Przyb. rkp.
W niebytności jegomości.... Przyj, ludu, r. 111, N. 17.
Jehowa. Świeci się, jak za Jehową, duszą.
Jeleń. Nie ciężą jeleniowi rogi. — Ryś. cnt. 11. Nie ciężą rogi jeleniowi, ani skrzydła ptakowi, ani owies koniowi. Knap. 562; Czel. 287. Nie ciężą rogi jeleniowi, ani skrzydła ptakowi. Mon. Gr. 405. Nie ciężą rogi jeleniowi, ani pióra ptakowi. Flor. 2. Nie ciężą rogi jeleniowi. Now. 59. Nie zaciężą j eleniowi rogi.
Jenerał. Kto nie jest jenerałem, może flintę dźwigać. Może być prostym żołnierzem.
Jeremjasz.
Lamentuje jak Jeremjasz.
Jerzy św. (24 kwietnia).
1 Do Jurja jest chleb i u durnia. — Wł. Saboioski w Dzień, warsz. r. 1855, N. 255.
2 Do świętego Jerzego paszy u każdego, a na święty Jerzy gospodarz się jeży. — Żup. 44.
Ob. N. 8.
3 Kiedy Jerzy skryje wronę w życie, będzie zboża obficie. — Kai. Ciesz. 676; Żup. 45.
4 Nabożny, by świętego Jerzego koń. — Ryi. cnt. 9.
Nabożny, jak św. Jerzego koń. Wójc. Prz.
II. 137; Wurzb. 203; Cen. Kasz. 7; Dar.
176; Petr. 176. Pobożny, jak.... Petr. 177.
T. j. wcale nie nabożny. Por. u Wójcickiego (Przysl. II. 137).
5 Na św. Jura, jak rak świśnie.
Odm. Na Jura, kiedy rak świśnie, a ryba piśnie. — Na Jura, jak rak świśnie na gorącym lodzie. — Na Jury, jak rak świśnie do góry.
T. j. nigdy, oddam ci, lub zobaczymy się na św. Jury....
Ob. N. 7.
6 Na św. Jura schowa się w życie kura. — Wierzb. 169; Kolb. M. I. 155.
7 Na święty Jury, jak będą w niebie dziury. — Petr. 176.
Odm. Na św. Jury, jak (aż) popędzą do wody kury. — Na św. Jura, jak^się zrobi w niebie dziura.
Ob. N. 5.
8 Na święty Jerzy każdy chłop się jeży. — Chocisz. I. 628.
Ob. N. 2.
Jesień — Jeść 9 Na święty Jerzy rosa, nie trzeba koniom owsa.
10 Na święty Jerzy trawa się pierzy. — Chocisz. I. 628; Żup. 44.
Ob. N. 12.
11 Sprawiedliwy, jak św. Jerzego koń. — Feder. rkp.
12 Swęnty Jurzy trawóm burzy. — Bystr. 78.
Trawa zaczyna rość.
Ob. N. 10.
13 Św. Jerzy do kościoła, a koń do karczmy.
14 Święty Jury: jeden chłodny, drugi głodny.
„Dwóch ma Ruś św. Jerzych: jednego święto na jesień, drugie w przednówek na wiosnę przypada, stąd u nich przysłowie: dwóch Jerzych mamy, jeden nie dobry, a drugi nie lepszy; jeden chołodzien, a drugi gołodzien.” Trzt.
15 Święty Jury, wyratuj z bajury.
Bajura v. bajor = bagno, błoto.
16 Tęgi, jak koń św. Jerzego.
Jesień. 1 Czym głębiej na jesień włażą pędraki, tym bardziej zima daje się we znaki. — Kai. Ciesz. 678; Żup. 59; Wierzb. 176. Im głębiej w jesieni grzebią się robaki, tym bardziej zima da się we znaki. Kolb. VIII. 287...., tym zima bardziej da się nam we znaki. Wierzb. 191. 2 Idzie jesień, a tu próżna kieszeń. — Chocisz. I. 636; Żup. 59. Odm. Przyszła jesień, a.... 3 Jesień, brzuch kieby kieszeń. 4 Jesień, schowaj rękę w kieszeń. — Chocisz. I. 636; Żup. 59. 5 Jesień tego nie zrodzi, czego wiosna nie zasi ała. 6 Kto w jesieni swoich bydląt nie tuczy, ten je w zimie dźwiga, na wiosnę wywlóczy. 7 Na jesieni kropla deszczu, garniec błota. Na wiosnę ceber wody, warzeszka błota; a w jesieni warzeszka wody, ceber błota. Siark. 32. Na jesieni łyżka wody (deszczu), ceber błota. — W jesieni z garnca deszczu, korzec błota; na wiosnę z korca deszczu, garniec błota. 8 W jesieni, gdy tłuste ptaki, mróz w zimie nie ladajaki. — Wierzb. 176. 9 W jesieni, prędko gdy liście z drzew padnie, to wkrótce zima będzie, każdy zgadnie. — Rzęch. P. 10 W jesieni wczas mróz, na wiosnę prędko rychtuj wóz. — Wierzb. 188.
Jeść. 1 Abo jesc, abo gadać. — Cen. Kasz. 23. 2 Będziesz jadł z starą panią. — Knap. 13. T. j. nic już nie dostaniesz, będziesz łapę lizał. 3 Będziesz jeść, jak ci przyniesie kukiełkę pies.
