7 Jemu tak gęba látá, jak gdąnski babie. — Cen. Kasz. 25.
8 Pszenica pańska płynie do Gdańska.
Odm. ..., a chłopska wszystka w brzuchu.
9 Rozgniewał się, jak burmistrz gdański na króla polskiego.
„Słyszałem odmienne nieco wysłowienie, jakoby z niemiecka: rozgniewał się burmistrz gdański na król polski, wielka wojna będzie. Być może, że to odnosi się do sporów gdańczczan ze Stefanem Batorym, którzy, wzbraniając się uznać go za króla, ściągnęli na się wojnę i oblężenie miasta 1577 r.” Lip. M. 263; Dar. 133.
W przysłowiu tym w miejsce zakończenia: wielka wojna będzie słyszeć można również: i wydał mu wojnę.
10 Spuścić do Gdańska. — Ż. Pauli, Pieśni ludu w Galicji, str. 204 i 205; Dar. 133.
T. j. roztrwonić, przepuścić, stracić.
11 Ustrojony (wystrojona) jak lalka gdańska. — Lip M. 268.
Bogato, ozdobnie a pstro, bez gustu, bez smaku.
Gdyby.
1 Dyby ma ocas krótki, a ku temu i gładki. — Cinć. W. 307.
Dyby = gdyby; ocas = ogon.
2 Gdyby nie gdyby, toby były grzyby.
Geld.
1 Kein Geld — kein kuraż, idź do djabła, nic nie wskórasz.
2 Nysztu Geld, nysztu kompliment.
Nysztu = z żyd. niema, gdy niema.
Gertruda.
1 Dogodził mu, jak ksiądz Gierce. — Chocisz. 292.
Odm. Taki hojny, jak ksiądz Gierce: na lato kożuch sprawił, a w zimie boso kazał chodzić.
2 Mówiła Gertruda: jak się uda. — Lip. str. 110; Kolb. VIII. 279.
Odm. Mówiła Gertruda: nie zawsze się uda.
Ob. p. w. Udać się.
Gerwazy św. (19 czerwca).
Na świętego Gerwazego jest w ogrodzie coś pięknego. — Chocisz. I. 631; Żup. 51.
Gęba.
1 Abo moja gęba cholewa? — Ryś. cnt. 1; Mon. Gr. 366; Czel. 604.
Moja gęba nie cholewa. Lom. 21. § Wszak moja gęba nie cholewa. Bratk.
Ob. N. 24.
2 Ani gęby za mną nie rozdziewi. — Młodź. Kaz. III.
Nie obroni mnie, nie wstawi się za mną.
3 Ani pary z gęby nie puści.
Nie śmie puścić z gęby pary. Wad. Dan.
4 Co do gęby, to nie grzech, ale co z gęby. — Petr. 174.
Ob. p. w. Usta.
5 Co u gęby, i to nie twoje.
6 Co z gęby wyleci, tego czterema końmi nie dogoni.
7 Co z gęby wyszło, tego w gębę nie wewleczesz. — Pot. Arg.
8 Często od samej gęby łyżka odpadnie.
9 Daleko gęba od potrawy. — Ryś. cnt. 3.
Ob. N. 10.
10 Daleko gęby grzanka.
T. j. daleko ci jeszcze do wygranej, nie ciesz się zawczasu, jeszcze to nie twoje.
Ob. N. 9.
11 Do wody z gębą. — Knap. 162.
T. j. nie warteś lepszego napoju, woda dla ciebie najlepsza.
12 Gdyby nie gęba, toby człowiek w złocie chodził.
Ob. N. 72.
13 Gęba go tylko. — Żegl. I. 49.
Tylko gębą szermuje.
14 Gęba, jak florjańska brama. — Łepk. Kr. 65.
Mowa o florjańskiej bramie w Krakowie.
15 Gęba jak kaleta. — Mięs.
16 Gęba mu jak kołowrot lata. — Trotz, p. w. Kołowrot.
Gęba jego, jak na kołowrocie lata. Dykc. 11. 82. Gęba ji jedzie jak kołowrotek. Cinć. 12. § Gęba lata jako kołowrot, słowa jako z pytla. Opal. Sat.
17 Gęba mu jak wiatrak mele. — Bielic. Św.
18 Gęba mu zamarzła.
Ani słowa nie śmie przemówić.
19 Gęba nie próżnuje, cały rok chleb żuje.
20 Gęba nie pyta się, tylko woła: daj!
21 Gęba sę dopitá, a nogi doniosą. — Cen. Kasz. 25.
22 Gęba się drze, a na drugą niema (pieniędzy niema).
23 Gęba u konia wolna, u człowieka prawdziwa, u psa ułapna: takie mają być. — Gospod. 6; Wójc. Zar. II. 454; Czel. 425.
24 Gęba u niego jak cholewa. — Knap. 841; Trotz, p. w. Cholewa.
Pije jak bela, jest wielkim pijanicą.
Ob. N. 1.
25 Gęba wótemkłá, ale mieszk zamkli. — Cen. Kasz. 7.
26 Gęba zgrzészéła, niech gęba wòdpowiádá. — Cen. Kasz. 25.
27 Gębą wojuje. — Gem. I. 44.
Nie gębą wojować. Gem. I. 87.
Tylko mówić umie, a nie czynić, dokazać.
28 Gębę zamknąć na kłódkę.
Milczeć.
29 Głupia to gęba bywa, z której wypada mowa obraźliwa. — Knap. 242.
30 Grać komu na gębie. — Knap. 272; Trotz, p. w. Grać.
