Myśl przewodnia spólnictwa ludowego, w którem działali najgłębsi nasi myśliciele i najdzielniejsi przodownicy, składała się z dwóch przeważnie pierwiastków. Jednym z nich jest narodowy pierwiastek twórczej myśli państwowej, drugi zaś stanowi zasadę społeczną, w szczególności spółkową. Oba te pierwiastki, ściśle i nierozerwalnie złączone ze sobą, wytworzyły system organizacyjny, który ustawicznie działał ku wzmocnieniu myśli narodowej i parł do uzyskania tak upragnionej wolności i niezależności. Pierwiastek państwowo-twórczy, rozwinąwszy się do potęgi, osięgnął swój cel ostateczny przez utworzenie własnej organizacji państwowej, która przejęła wszystkie funkcje do niej należące. Spełniwszy swe zadanie, jako wyraz i symbol niepodległości, rozpłynął się on w ogólnych zadaniach państwowych. Pozostał jednakże drugi pierwiastek, dawniej spółkowy, a dziś spółdzielczy, różne wprzódy przez naszych teoretyków i praktyków pojmowany i stosowany. W toku długiego swego rozwoju, różnie działając w różnych organizacjach i instytucjach, a zawsze na silnej pod-
