Strona:Rozprawa o przyczynach ciemnoty niektórych osób duchownych stanu niższego i o ciemnocie ludu wieyskiego.djvu/39

ustawa na burzliwym Seymie w Kolnie, aby łapac kmiecie zbiegłe z roli. To prawo dało pochop do nadużyciow poznieyszych. Każdy rolnik (mowiono) iest przywiązany do ziemi, a tak wypraszaiącego się i chcącego odeyść z gruntu, Pan przytrzymował gwałtem, uciekaiącego scigał i kuł w kaydany. Ztąd owa niewola i narzucone gwałtem ciężary. Ztąd owe Barbarzyńskie mniemanie, iż rolnik lub ktokolwiek zamieszkały od roku we Wsi, iest poddanym Dziedzica, to iest tym, czym iest dzis ieszcze niewolnik Osad Angielkich, ktorego Pan ma za własność swoię z całym iego potomstwem. Ztąd nakoniec tyrańskie nadużycie władzy, że dziedzic Wsi iest Panem życia i maiątku swego Włoscianina. Za czasow dopiero naszych Prawo zbliżone do ludzkosci wyrwało miecz z tak srogich Dziedzicow, i zabespieczyło iakożkolwiek życie Wiesniaka; a swiatło dzisieysze przyznało mu własność, ale nie zdięło ieszcze z karku iarzma narzuconych według woli ciężarow.
 Włoscian biorąc od Dziedzica pomieszkanie, rolę, zasiewy, sprzężay,