| napisał | |
| Władysław Abraham. |
Prastara szkoła i kilka stolic biskupich — oto wszystko co pozostało z dawnej świetności, z dawnych urządzeń państwowych doby piastowskiej, wszystko, co przetrwało nieszczęścia i klęski późniejsze. Upadły zdobycze oręża, i organizacya państwa i jego samoistność a tylko te wielkie dzieła rozumnej spokojnej cywilizacyjnej pracy pozostały dla podtrzymania ducha, dla odrodzenia i dziś są relikwią narodu.
Lat 900 mija, gdy Chrobry budując państwo, wsparł je o filary organizacyi kościelnej. W marcu około Wielkiejnocy r. 1000[1] na świetnem zebraniu w Gnieźnie w obecności legatów papieskich, cesarza Ottona III,
dokonało się utworzenie osobnej metropolii polskiej i podległych jej biskupstw, a przy tej sposobności po raz pierwszy występuje biskupstwo krakowskie na widownię dziejową[2]. I mamy wszelkie powody do
przypuszczenia, że biskupstwo to dopiero wówczas jako biskupstwo krakowskie powstało, że wtedy po raz pierwszy określono jego stanowisko i stosunki prawne, jego majątek i obszar. Kronikarz współczesny Thietmar merseburski, któremu tak wiele zawdzięczamy wiadomości rozjaśniających dzieje nasze z czasów Mieszka I i Bolesława Chrobrego, nie daje niczem do zrozumienia, aby w Polsce przed r. 1000 jakiekolwiek inne biskupstwo obok
- ↑ Dochował się jeszcze dokument, który Otto III w czasie zjazdu Gnieźnieńskiego wystawił na rzecz Hieronima biskupa Vicenzy dnia 15 marca r. 1000. Miejsce wystawienia aktu skreślono słowami „Actum in Scavania in civitate Gaemi ubi corpus beati Martyris... quiescit” zob. Stumpf, Die Kaiserurkunden des X., XI. und XII. Jahrh. Innsbruck 1865. Nr. 1213.
- ↑ Ustęp z Kroniki współczesnej Thietmara, dotyczący utworzenia tej nowej organizacyi kościoła polskiego, brzmi w sposób następujący: „Nec mora, fecit (Otto III) ibi archiepiscopatum, ut spero legitime, sine consensu tamen prefati presulis (Ungera poznańskiego) cuius diocesi omnis hec regio subiecta est; committens eundem praedicti martyris fratri Radimo, eidemque subiciens Reinbernum Salse Cholbergensis ecclesie episcopum Popponem Cracauensem, Johannem Wrotizlaensem Vungero Posnaniensi excepto”. IV. c. 28.
