wyższą radość jego stanowi złączyć się z nieskończoną zasadą w obrębie jej wiecznej jedności. Dlatego powiada Upaniszad: Tylko ci, których umysł jest spokojny, i nikt inny, mogą zaznać trwałej radości, urzeczywistniając w duszach swoich Jestestwo, które przejawia swą treść w różnorodności kształtów.[1]
Skróś wszelką rozmaitość świata, to jedno w nas kieruje bieg swój ku jednemu we wszystkiem; w tem jego przyroda i w tem jego radość, Ale biegnąc tą zawrotną drogą, nigdyby nie doszło do mety, gdyby nie posiadało własnego światła, które pozwala mu błyskawicznie oświetlić i postrzec to, czego szuka. Oglądanie Najwyższego w naszej własnej duszy jest wprost bezpośrednią intuicją, zgoła nie opartą o żadne rozumowanie czy dowodzenie. Oczy nasze z przyrodzenia swego widzą dany przedmiot jako całość, nie rozbijając go na części, ale zbierając wszystkie części razem w jedność z nami samymi. Tak samo ma się rzecz z intuicją naszej świadomości Duszy, która w sposób przyrodzony i zupełny urzeczywistnia swą jedność z Najwyższym.
- ↑ Zwrotka wzięta z Kāṭh. — up. 2, 5, 12, ale bez początku, który uzupełniam w nawiasie; (ēkō vaśī sarvabhūtānterātmā) ēkaṁ rūpaṁ bahudhā yaḥ karōti / tam ātmasthaṁ yē ’nupaśyanti dhīras tesāṁ sukhaṁ śaśvataṁ nētarēṣām // „(Jeden władca, jaźń-wewnętrzna-wszystkich-istot, ) który jedną postać wielokrotną czyni (t. zn. przejawia się pod wielu postaciami, będąc jeden) / tego we-własnej-jaźni — znajdującego-się, którzy rozumni oglądają, tych (udziałem) jest wieczne szczęście, nie innych.“ Wyraz dhīrāḥ tłumaczy autor (zmieniając zresztą jego rolę syntaktyczną) przez those of tranquil mind; pierwotnie oznacza on ludzi rozumnych, myślących, rozważnych, potem zaś zrównoważonych, spokojnych, stałych.
