mknięty jest w ciasnych granicach działalności życia fizycznego. Żyje, ale nie zna różnolitych związków życia swego z otoczeniem — a przeto nie zna sam siebie. Tak samo, kiedy człowiek żyje życiem Avidyi, zamknięty jest w ramach jaźni osobowej. Jest to sen duchowy; świadomość człowieka nie jest w pełni czujną na najwyższą rzeczywistość, która go otacza, a przeto nie zna on rzeczywistości własnej duszy. Kiedy osiągnie Bōdhi, t. j. obudzenie się ze snu jaźni osobowej ku doskonałej świadomości, wtedy staje się Buddhą[1].
Razu pewnego spotkałem w wiosce bengalskiej dwóch ascetów sekty jednej religijnej. — Czy możecie mi powiedzieć — zapytałem, co stanowi swoiste rysy waszej religji? — Jeden z nich zawahał się chwilę i odparł: Trudno to określić. — Drugi rzekł: Owszem, rzecz jest bardzo prosta. Zdaniem naszem, przedewszystkiem winniśmy pod przewodem nauczyciela duchowego poznać naszą własną duszę, a kiedy się to stanie, będziemy mogli znaleźć wewnątrz nas samych Jego, który jest Duszą Najwyższą. — Dlaczego nie głosicie nauki waszej wszystkim ludom świata? — zapytałem. — Kto jest spragniony, sam przyjdzie do rzeki — brzmiała odpo-
- ↑ Wyraz bōdhi, dosł.:obudzenie, jest terminem specjalnie buddyjskim i oznacza wiedzę wyzwalającą, t. j. taką, której posiadacz już się dalej odradzać nie będzie. Osiągnąć może bōdhi albo 1) Buddha (dosł.: obudzony), sam przez się; albo 2) dzięki nauce Buddhy t. zw. arhat (dosł.: zasługujący, godny), t. j. człowiek święty, znajdujący się na czwartym i ostatnim stopniu w drodze ku ostatecznemu celowi, czyli wyzwoleniu z koła żywotów i śmierci. (Nie pomieszać tych 4 stopni z 4 okresami, o których mowa w uw. 29 i w uw. 791)
