dziłoby uszkodzenie wagonów i towarów, a nawet śmierć pasażerów; ale powinny bieg prędko zwalniać, a tém samém pociąg również prędko zatrzymywać. W tym celu posiadamy bardzo wiele przyrządów, a wszystkie bez wyjątku używają tarcia, jako siły ruch opóźniającéj.
Co się tyczy bezpieczeństwa ruchu, to takie hamulce zasługują na pierwszeństwo, które w razie potrzeby można jak najśpieszniéj uruchomić, i które dają skutek największy.
W początkach zaprowadzenia hamulców na drogach żelaznych, obsługiwano je wyłącznie ludźmi, te jednak pod względem szybkości i skuteczności działania, bardzo wiele do życzenia pozostawiały. Aby więc hamowanie regularniejszém uczynić, zaprowadzono tak zwane hamulce pośpieszne, to jest takie, których pierwsze uruchomienie od ręki ludzkiéj uskutecznić należało, ale których dalszy skutek osiągano innymi środkami, jak np. resorami, przeciwciężarami i t. p.
Ale i te przyrządy, co się dotyczy szybkości działania, nie odpowiadały jeszcze w zupełności celowi, a z doświadczenia wiadomo, że nieraz unikniętoby nieszczęścia, gdyby hamulce w razie potrzeby, spełniły bezzwłocznie swoją powinność.
I z téj to przyczyny wprowadzono w użycie hamulce automatyczne czyli samodziałające, mianowicie takie, które natychmiast i niezawiśle od ludzkiéj obsługi zaczynają działać, jak tylko ich usługa okaże się potrzebną.
Z tego cośmy tutaj powiedzieli, hamulce na drogach żelaznych na 3 kategorye podzielić można:
| I. | Na hamulce ręczne, | |
| II. | Na hamulce pośpieszne, i | |
| III. | Na hamulce automatyczne czyli samodziałające. |
Co do I. Hamulce ręczne. Z pomiędzy hamulców ręcznych są najwięcéj takie używane, które z obydwóch stron wywierają
