toczyła drżące fale, w których błękit, żółta i zielona barwa łamały się w pstrociznę; ale w górze rzeki kolory te zlewały się w jeden ton złota, coraz jaskrawszy i możnaby porównać rzekę do sztaby, która wypłynęła z jakiegoś niewiadomego tygla na horyzoncie; w miarę jak wystygała, rozszerzyła się, mieniąc żywemi kolorami. Ponad tym błyszczącym odlewem pnące się mosty, coraz bardziej zwężając swe lekkie łuki, przecinały rzekę szaremi pręgami, które gubiły się wreszcie między stosami płonących domówi ponad niemi dwie wieże Notre-Dame czerwieniły się jak dwie pochodnie. Na prawo i na lewo pomniki paliły się. Pośród lasu Pól Elizejskich szyby w Palais de l’Industrie tworzyły niby olbrzymie ognisko palących się głowni; dalej, poza spłaszczonym dachem Magdaleny potężny kadłub opery zdawał się być olbrzymem z mosiądzu; inne gmachy, kopłuy i wieże, kolumna Vendône, święty Wincenty à Paulo, wieża świętego Jakóba, bliżej zaś pawilony nowego Luwru i Tuileryów, całe w płomieniach, układały się w olbrzymie stosy na każdym placu. Kopuła Inwalidów buchała ogniem tak silnym, że budziła mimowolną obawę, by nie runęła natychmiast, zasypując iskrami cyrkuł cały. Poza nierównemi wieżami świętego Sulpicyusza na tle nieba rysował się Panteon; z przyćmionym blaskiem, podobny do pałacu, w którym królowała pożoga, buchająca żarem. W miarę jak słońce obniżało się, cały Paryż rozpalał się od ognia pomników. Płomyki lizały szczyty dachów, a na dolinach czarne dymy drzemały. Wszystkie facyaty, zwrócone ku Trocadero, czerwieniły się, iskrząc szybami swemi; miasto wyrzucało bezustanny deszcz iskier, jakgdyby niewidzialny miech jakiś dął wciąż na tą olbrzymią kuźnię. Coraz nowe snopy sypały się z przyległych cyrkułów, gdzie wklęsłe ulice rysowały się ciemnemi, wypaloneni liniami. Nawet w dalszych okolicach płaszczyzny z głębin popiołu, co pokrywał zniszczone przedmieście, ciepłe jeszcze, od czasu do czasu z niedopalonego ogniska wystrzeliwały błyszczące race. Ca-
