poprzednio o obrazie misterjów dionizyjskich w willi Item stwierdzały, że sala z freskami służyła za miejsce zebrań dla wtajemniczonych, to powstaje pytanie, czemu nie wybudowano oddzielnej kapliczki na te obrzędy. Najprostsza odpowiedź kryje się mem zdaniem, w treści edyktu, ktróy zakazywał wszelkiej własności, związanej z tym kultem, czy to jako res religiosa, czy to w formie arca, lub pecunia communis[1].
Sala przeznaczona na obrzędy mistyczne w willi Item stanowiła własność prywatną posiadacza willi; podlegała wszelkim ustawom o obrocie, interdyktom oraz przepisom administracyjnym.
Willa posiada, podziemny korytarz, niedawno odkopany, utwierdza mię to jeszcze bardziej w przypuszczeniu, że tu odbywały się symboliczne zejścia do świata podziemnego[2] i że kilka budynków, zgrupowanych przy sali, służyło dla obrzędów mistycznych; umieszczenie zaś ich w bezpośredniej łączności z kompleksem zabudowań willi prywatnej podkreśla, że nie stworzono tu żadnej odrębnej res religiosa, ani też nowej osoby prawnej, a to właśnie było jednem z zamierzeń edyktu[3].
Pozostaje to w ścisłej łączności z poleceniem usunięcia wszelkich wzniesionych dawniej dla kultu ołtarzy i kaplic[4], oraz ze wzmianką iż potrzeba było specjalnego upoważnienia pontyfików[5], aby to przeprowadzić. Władze rzymskie z chwilą, gdy uznały, że związki
- ↑ Por. Wróblewski l. c. str. 313 — 314, 319. „Res religiosa” była wyłączona z obrotu, a ewent. konfiskata jej wymagałaby b. skomplikowanej procedury religijno-prawnej.
- ↑ Rezultat nowych wykopalisk.
- ↑ C. I. L. l. c. „neve in poplicod neve in preivatod neve extrad urbem sacra quisquam fecise velet, nisei praitorem urbanum adieset e. q. s.” — „atque utei ea Bacanalia, sei qua sunt, exstrad, quam sei quid ibei sacri est, ita, utei suprad scriptum est, in diebus X, quibus vobeis tabelai datai erunt, faciato utei dismota sient.”
Cf. Livius, XXXIX, 18 — „datum deinde consulibus negotium est, ut omnia Bacchanalia Romae primum, deide per totam Italiam diruerent, extraquam si qua ibi vetusta ara aut signum consecratum esset.” - ↑ Liv. XXXIX, 16.
- ↑ Por. rozważania odnośnie przysięgi, m. in. przysięgi bachantów — p. F. Girard, Mélanges de droit Romain. Paryż. 1912, str. 53.
przebijają w postanowieniach legis Aciliae repetundarum (Szczegółowe zastrzeżenia względem osób — „queive in eodem conlegio siet”). Podobne dowody solidarności napotykała administracja rzymska również na prowincjonalnych terenach imperium. Świadczą o tem urywki edyktów Augusta znalezione w Kyrenie (Edykt I, w. 7). a pochodzące z r. 7/6 przed Chr. Por. A. Premerstein, Die fünf neugefundene Edikte des Augustus aus Kyrene. Zeitschrift der Savigny — Stiftung für Rechtsgesch. Rom. Abt. T. 45., str. 419 i n.n.
