Strona:PL Zieliński Rzeczpospolita Rzymska.pdf/55

zwykłej, że go przezwano «Herkulesem rzymskim». Wszyscy słuchali jego słów, gdy gromił nieprawowite rządy decemwirów. „Każdy władca — mówił — będąc wybrany przez naród, zwraca się z modlitwą do bogów, aby ci na jeden rok uznali go za władcę Rzymu i aby mu pozwolili modlić się do siebie w jego imieniu — i za pomocą auspicjów (t. j. wróżb z ptasiego lotu) prosić ich o błogosławieństwo. Teraz decemwirowie nie mają auspicjów; kiedy przed bitwą modlą się do bogów, to nie jest modlitwa, lecz bluźnierstwo, gdyż bogowie nie dali im prawa modlić się za Rzym. I oto dlaczego nieprzyjaciel nas pobija i będzie pobijał, póki sami sobie nie dopomożem. Powinniśmy iść za przykładem naszych ojców, urządzić nową secesję, wybrać sobie trybunów — wtedy decemwirowie ustąpią i będziemy mieli władzę prawowitą“. Decemwirom nie spodobała się ta mowa; wyprawili Sykcjusza niby to na zwiady, a wraz z nim zabójców najemnych, z których ręki zginął.
 Zbrodnia ta została odkryta, i wszyscy jasno zrozumieli: nadeszły zpowrotem czasy królewskie. Appjusz — to nowy Tarkwinjusz. Wkrótce to jeszcze bardziej zostało stwierdzone.
 Była w Rzymie panna niepospolitej piękności, z rodziny plebejskiej, imieniem Wirginja; była ona zaręczona z trybunem ludowym, Icyljuszem, ale wskutek swej młodości godów ślubnych jeszcze zawrzeć nie mogla. Panna spodobała się Appjuszowi, i ten postanowił odebrać ją narzeczonemu; aby jednak uniknąć wzburzenia wśród ludu, chciał to uczynić na zasadzie prawnej. Dlatego zmówił się z jednym ze swoich klijentów, wyzwolonym niewolnikiem, który również nazywał się Klaudjusz — w Rzymie bowiem wyzwolony niewolnik otrzymywał imię rodowe swego pana, który stawał się jego «patronem»; ten to Klaudjusz miał oświadczyć przed sądem, że Wirginja jest córką jego niewolnicy i że w dzieciństwie została porwana i oddana swemu rzekomemu ojcu. Tak też uczynili. Chwila była dogodna; ojciec panny, Wirginjusz, był poza Rzymem w wojsku. I oto pew-