Strona:PL Zieliński Rzeczpospolita Rzymska.pdf/383

zultatem tej działalności było podniesienie się liczby obywateli rzymskich obdarzonych pełnią praw o 80.000. Kilka lat jeszcze pracował ten tryumwirat i został zniesiony dopiero, gdy wykonał bezpośrednie swe zadanie. Bądź co bądź, trzeba było niemało odwagi cywilnej, aby znieść ten tryumwirat: lud widział w tryumwiracie agrarnym jakby wcielenie dzieła swojego ulubieńca, a w zniesieniu tryumwiratu, jakby powtórne jego zabójstwo. To śmiałe zadanie wziął na siebie Scypjo; nie uszło mu to bezkarnie: pewnego nieszczęsnego poranka, znaleziono go martwym we własnej pościeli (129). Sprawca tej zagadkowej zbrodni nigdy nie został wykryty.
 Nastała cisza, ale cisza złowroga. Kontynuatorzy dzieła Tyberjusza zdołali przeprowadzić jedno doniosłe w następstwa zarządzenie; trybun uzyskał prawo domagania się trybunatu na rok następny. Było rzeczą jasną, dla kogo przygotowuje się ta kontynuacja władzy. Brat zabitego Gajus Grakchus zbliżał się do przepisanego prawem wieku. Podzielał on przekonania swego brata, a przewyższał go zdolnościami politycznemi i talentem krasomówczym; podniecało go zaś jeszcze uczucie, które tamtemu było nieznane: płomienne pragnienie zemsty. Jego matka znała te uczucia i lękała się wyników. «Ty odpowiesz — pisała pewnego razu do syna — że zemsta jest rzeczą piękną. Nikt głębiej odemnie tego nie odczuwa. Zemsta ma w sobie i wielkość i piękno, ale tylko wtedy, gdy przez jej wywieranie na wrogach nie cierpi ojczyzna. Jeżeli uniknięcie tych cierpień jest niemożliwe, to w imię ojczyzny, niech lepiej wrogowie zachowają swą władzę».
 Przestrogi były daremne: Gajus, skoro tylko mógł, wystawił swoją kandydaturę w 123-cim roku. Nigdy jeszcze forum nie widziało takiego tłumu wyborców. Wszyscy, którzy niegdyś dzięki prawu Tyberjusza uzyskali dobrobyt, podążyli do Rzymu, ażeby dopomóc jego bratu; zbyteczne mówić, że został wybrany. Najbliższym jego celem było ponowne powołanie do życia tryumwiratu agrarnego. Jakkolwiek nadwyżka zajętych przez