czas na łacinę i tragedję i komedję. Przekład był chropawy, ale mimo wszystko były to dramaty greckie, które Rzym dzięki niemu poznał.
Siejba, rzucona przez Andronika, wydała plon w okresie drugiej wojny Punickiej, kiedy to mianowicie rozpoczęła się raptowna hellenizacja Rzymu, hellenizacja od góry, dzięki dążeniom i usiłowaniom filhelleńskiej szlachty rzymskiej. Przewodził temu ruchowi znakomity ród Fabjuszów; jeden z pośród jego najwybitniejszych przedstawicieli, Kw. Fabjusz Piktor, napisał pierwszą historję swojej ojczyzny, ale napisał ją po grecku, ażeby Grekom dowieść, że Rzymianie bez względu na swój język są takimiż Hellenami, jak sami Grecy. Religja grecka osiągnęła ponownie przewagę nad rzymską: ten sam Fabjusz Piktor po porażkach nad Trazymenenem i pod Kannami stanął na czele poselstwa, skierowanego do Delf, które, ocalawszy od pogromu ze strony Gallów, rozsłoneczniły się dawną chwałą. Miał on zasięgnąć u wyroczni rady co do środków ocalenia od grożącej katastrofy. Ocalenie Rzymu przypisano Apollinowi delfickiemu: powiększyło to czar, jaki wywierał. Dziesięć lat później, kiedy zwycięstwo nad Hazdrubalem Barkidą dało pewność pomyślnego zakończenia wojny, poselstwo wyruszyło do Delf po raz drugi, by żądać wytłumaczenia proroctwa Sybili, która kazała przyszczepić do Rzymu kult Macierzy-Ziemi. Delfy skierowały posłów do Pergamu, do króla Attalsa; dzięki jego pośrednictwu udało się przewieźć do Rzymu czarny kamień Macierzy z Pessynuntu: zapoczątkowano dla niej uroczysty kult na Palatynie. Był to, zauważmy nawiasem, krok znamienny: Rzym oczywiście marzył o naczelnej bogini swojej domniemanej ojczyzny trojańskiej, otrzymał zaś z Pergamu boginię nie grecką, lecz wschodnią, z obcym, niemal odpychającym rytuałem. Pergam okazał się powtórnie «fałszywym Iljonem» dla poszukiwanej prawdziwej Troi.
I zaiste, rację miał poeta rzymski z I stulecia przed Chr., mówiąc:
Strona:PL Zieliński Rzeczpospolita Rzymska.pdf/278
Ta strona została przepisana.
