Strona:PL Zieliński Rzeczpospolita Rzymska.pdf/263

siadających słabsze uczucia i rozumy, niezależnie od ich własnej woli i świadomości. Wynikiem takiej walki było w każdym razie rozwiązanie zadania — obdarzenie świata jednością i pokojem —— po raz pierwszy i, jak dotąd, jedyny w historji ludzkości.
 To jest owa wyższa racja mających nastąpić zdarzeń, przy których rozważaniu należy i o niej pamiętać. Linja rozwoju tych zdarzeń nie była prosta, gdyż nie brakło sil, które przeszkadzały i przeciwdziałały, a które mimowoli pochłaniają naszą uwagę, zaciemniając sedno sprawy. Tem niemniej możemy się łatwo przekonać, jeżeli uniesiemy się duchem ponad próżnię i znikomość poszczególnych zdarzeń, że owa rzecz najważniejsza istniała i działała właśnie w niezłomnem dążeniu Rzymu do celu, wskazanego przez historję — do zjednoczenia świata i do pokoju.
 A zjednoczenie świata i pokój były konieczne, aby w wirze ciągłych wojen nie zatraciły się stworzone przez Grecję ideały, których wielkim celem było uczłowiecznienie ludzkości.