juszu greckiego. Wówczas to poraz pierwszy naród rzymski poznał wspaniałości sztuki greckiej. Niewątpliwie wplyw jej na rozwój przyszłego władcy świata był wielce dobroczynny; a jednak ludzie oświeceni w Rzymie nie pochwalali tego gwałtu nad zwyciężonymi i przeciw chciwości Marcella chętnie powoływali się na surowość Fabjusza Kunktatora, jaką ten okazał po wzięciu Tarentu. Kiedy najbliżsi radzili mu, aby zabrał ze sobą posągi z marmuru i spiżu — Fabjusz z uśmiechem odrzekł: «Nie, pozostawmy Tarentczykom ich rozgniewanych bogów!»
Najgorsze bylo to, że przyklad Marcella wywołał naśladownictwo ze strony licznych pożądliwych namiestników rzymskich zarówno w Sycylji jak też później w dzielnicach Wschodu greckiego. Rzym zdobił się trofeami zwyciężonej Grecji, a w jej synach pękało serce na widok tego, jak nielitościwy zwycięzca zabierał sobie to, co dla nich stworzyli wielcy artyści ich wielkiej przeszłości.
Padły Syrakuzy — padły na zawsze (r. 212). Odtąd już się o nich prawie nie mówi w historji. Pod panowaniem rzymskiem zostały one stolicą zjednoczonej prowincji Sycylji, rezydencją namiestników rzymskich — i kwitły spokojnie, jako miasto prowincjonalne. Ale po upadku potęgi Rzymu zaczęły też ubożeć i upadać Syrakuzy — i dziś jest to niewielkie miasto, które obejmuje zaledwie starą Wyspę. I ze smutnem uczuciem błądzi podróżny po wypalonej równinie, śród gruzów świątyń, teatrów, kamieniołomów — resztek dawnej wspaniałości Achradiny, Tyche, Neapolu.
Jednakże ani sprawy macedońskie ani sycylijskie nie doprowadziły do rozwiązania wojny; stało się to w tym samym kraju, w którym wojna się rozpoczęła, t. j. w Hiszpanji. Widzieliśmy już, jak w pierwszym roku tej wojny (218) senat wyprawił tam wojsko, którem dowodził Gnejusz Korneljusz Scypjo; po bitwie nad Trebją
