Strona:PL Zieliński Grecja niepodległa.pdf/336

tematu. Nakoniec, plan Lizystraty — tak nazywała się inicjatorka zmowy wśród Atenek — osiąga pełnię powodzenia; pokój zostaje zawarty, i żony wracają do swych ognisk domowych.
 Opuszczamy «Tesmoforje» (nazwa święta kobiecego ku czci Demetry), dobroduszną satyrę, wymierzoną przeciw Eurypidesowi, jako nienawistnikowi kobiet, a jeszcze bardziej — jako poecie intrygi, o czem nadmienialiśmy w rozdziale, poświęconym temu tragikowi. Niedługo wtenczas miał już żyć Eurypides: gdy umarł, i gdy wkrótce po nim zakończył życie i Sofokles (r. 405), Arystofanes uznał czas za odpowiedni, aby sporządzić bilans sławnej epoki tragedji ateńskiej. Bilansem takim jest jedna z najlepszych i najpoważniejszych jego komedyj — «Żaby» (tak nazwane z powodu przypadkowego szczególu). Poważną, zresztą, staje się ona dopiero w części drugiej; w pierwszej mamy nader żartobliwy opis zstępowania Dyoniza do podziemu. Udaje się tam w tym celu, ażeby wydobyć swego ukochanego poetę Eurypidesa, lecz staje się świadkiem jego sporu o pierwszeństwo z Eschylem, i spór ten przekonywa go o bezwzględnej wyższości tego ostatniego. Jego też zabiera z sobą do Aten ku chwale ich i ku chwale całej Hellady. Komedja ta ciekawa jest dla nas, jako jaskrawy wzór krytyki literackiej, uszlachetnionej świadomością olbrzymiego znaczenia poezji, jako siły moralnej.
 «Żaby» — jest to ostatnia komedja z okresu wojny Peloponeskiej; po nich długa następuje przerwa. Już do wieku IV należą dwie ostatnie komedje Arystofanesa «Babi sejm» i «Plutos», W tej ostatniej poeta mówi o ubóstwie, jako o źródle energji, ale o wiele ciekawszą jest pierwsza. Wyprzedziwszy mężczyzn, kobiety opanowują sejm i uchwalają radykalną reformę życia państwowego w duchu wspólnoty mienia i wspólności żon. Z zajęciem poznajemy te same tematy socjalistyczne, które w formie poważnej rozwija Platon w swej «Rzeczypospolitej», napisanej jednakże później. Oczywiście, w krzywem zwierciadle komedji wszystko odbija się inaczej,