Strona:PL Xenophon - Sympozjon oraz wybór z pism.djvu/46

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Krytobula, Hermogenesa,[1] Antystenesa[2] i Charmidesa,[3] polecił komuś odprowadzić Autolika wraz z towarzyszami, sam natomiast przystąpił do otaczających Sokratesa i powiedział: «Doskonale się złożyło, że was spotykam, albowiem zamierzam ugościć Autolika i jego ojca. Myślę więc, że dla mnie wystawność mej uczty większym zajaśniałaby przepychem, jeśliby mej izbie przyjęć dodali blasku raczej ludzie tak pięknem wewnętrznem zdobni jak wy, niż strategowie,[4] rotmistrze, lub inni, władzy łakomi dygnitarze».
A na to Sokrates rzekł: «Że ty też zawsze żartujesz z nas i z góry patrzysz na nas, samouków niejako w dziedzinie filozofji, co własną pracą mozolą się nad zdobyciem mądrości, podczas gdy ty za nią grube Protagorasowi zapłaciłeś pieniądze i Gorgjaszowi i Prodykosowi i wielu innym».[5]

A Kaljasz: «Prawda — rzecze, — przedtem taiłem się przed wami ze swą mądrością, choć miałem niejedno do po-

  1. Brat Kaljasza, ubogi, gdyż spadek po ojcu († 424 w bitwie pod Deljon) otrzymał Kaljasz.
  2. Uczeń Sokratesa, założyciel szkoły «cyników».
  3. Sławny z piękności, młodszy brat matki Platona, brat stryjeczny Krytjasza, z którym padł pod Munychją (port Aten) w obronie 30 tyranów.
  4. Od r. 501 wybierano corocznie w Atenach 10 strategów (wodzów), co miesiąca wymagane było dla nich «wotum zaufania». Kierowali oni poborem wojskowym, sprawowali dowództwo nad armją i flotą, strzegli karności wojskowej. Mieli też znaczenie polityczne: stawiali wnioski przed Radą i przed Zgromadzeniem ludowem (zwłaszcza w sprawie środków pieniężnych na wojnę), zawierali układy, podpisywali pokój, zdawali Radzie sprawę, wprowadzali przed Radę posłów państw obcych, pobierali daniny na rzecz «Związku morskiego».
  5. Kaljasz wydal na sofistów «więcej niż wszyscy inni Ateńczycy razem». Honorarjum wynosiło około 400 franków, ale u sławniejszych, np. Protagorasa, dochodziło do 8.000 franków. — Protagoras z Abdery, jońskiej kolonji w Tracji, najstarszy i najsławniejszy sofista. Głosił, że niema przedmiotowej prawdy, «człowiek jest miarą wszystkich rzeczy»; co do bogów, był sceptykiem. W 411 r. jako 70-cioletni starzec oskarżony o bezbożność, umknął z Aten, ale w drodze do Sycylji utonął podczas burzy morskiej. — Gorgjasz z Leontinoj na Sycylji, twórca prozy artystycznej, retor i sofista, nauczający, «że niczego niema, a gdyby było, tobyśmy tego nie poznali, gdybyśmy poznali, nie moglibyśmy o tem drugiemu powiedzieć». W r. 427 posłował ze swego miasta do Aten. — Prodykos z Keos, wyspy sąsiadującej z Attyką, zastanawiał się nad różnicą słów pokrewnego znaczenia (synonimów), np. wróg: nieprzyjaciel; autor opowieści o «Herkulesie na rozstajnych drogach».