Strona:PL Xenophon - Sympozjon oraz wybór z pism.djvu/26

dach wprowadził pewnego rodzaju oświecony militarny absolutyzm i dał światu wzór rządów. Platon próbował stać się takim doradcą dla Dionizjosa I w Syrakuzach, ale bezskutecznie. Syn tegoż i następca od r. 367, Dionizjos II, wzywał do siebie Platona, ale narazie mędrzec wahał się. Udał się do niego dopiero w 361 r., lecz tymczasem różni filozofowie śpieszyli na dwór syrakuzański. Przybył sofista, niejaki Polixenos, przeciwnik platońskiej nauki o ideach, przybył sokratyk, Arystyp z Cyreny i miły Xenofontowi Ajschines z Aten, który zabawił w Syrakuzach aż do 356 r. Rad byłby przybył lam i Xenofont; uważał, że sam byłby odpowiedniejszym doradcą dla tyrana, niż którykolwiek z wymienionych, i nie możemy zaprzeczyć, że słusznie. Był wodzem i żołnierzem, gospodarzem i sportowcem, i znanym sokratykiem, który miał już za sobą pisma filozoficznej treści. Starał się więc zwrócić na siebie uwagę Dionizjosa dziełkiem p. t. Hieron. — Tyran syrakuzański Hieron i poeta Symonides z Keos zastanawiają się, czy szczęśliwsze życie tyrana, czy prywatnego człowieka. Życie tyrana odmalowane ciemnemi barwami, — jednakowoż tak mądry człowiek jak Symonides umie podać niejedną radę, którąby się tyranowi przydała i mogła los jego poprawić. — Jednak Dionizjos nie chciał korzystać z dalszych rad autora; całe dziełko musiało mu się wydawać nietaktownym atakiem na zmarłego ojca.
 «Cyropedia» (Wychowanie Cyrusa). Doświadczenia Xenofonta nie miały przecież. zginąć z nim razem. Umyślił napisać wielkie dzieło i przedstawić, jak wychowuje się władca, który w trudnych warunkach wojennych umie rządzić państwem, złożonem z różnojęzycznych elementów i różnych kultur. Tak powstało dzieło p. t. Wychowanie Cyrusa (Cyropedia) — powieść tendencyjna, nie praca historyczna, — w którem autor przedstawia wychowanie Cyrusa, jego żywot i wojny, nie licząc się skrupulatnie z historją, lecz zmieniając fakta dla moralizującego przykładu. Nie dba też o anachronizmy, gdyż nie pisze historji, lecz kreśli obraz państwa idealnego. Per-