dycznej: rzekome doświadczenia lekarskie, które się nie dadzą wyjaśnić naukowo, ale dadzą się stwierdzić empirycznie. Co prawda, owa empiryczność graniczy bardzo blisko z magją, cudownością, zabobonem[1]. Rękopisy te są następujące: 1–2) dwa londyńskie (Brit. Mus.), z XIII i XIV wieku, 3) drezdeński z r. 1323, 4) Phillippicus (nr. 1672) bibljoteki królewskiej w Berlinie z początku XIV wieku, 5–7) trzy lipskie z XV wieku, 8) erfurcki z bibl. Amploniusza z początku XIV w., 9) lubecki z XVI wieku, 10) kopenhaski z r. 1606.
Na siedmiu z nich oparł swe wydanie Johnssohn. Gdyby się okazało pewnem, że rękopis londyński pochodzi z XIII w., otrzymalibyśmy dla powstania Experimentów granicę dolną. Możeby i rękopis londyński (nieuwzględniony w pierwszem wydaniu utworu) okazał się archetypem reszty rękopisów. Tekst Experimentów ogloszony przez Johnssona jest tylko fragmentem zbioru recept, fragmentem urywającym się nagle. Rkp. berliński zawiera nadto dłuższy ustęp. którego nie znają rękopisy Johnssona. Ustęp ten wydrukował po raz pierwszy Sudhoff[2]. Jest w nim mowa o „oleju filozofów“, środku wymienionym tylko mimochodem w rękopisach Johnssona. Na uwagę zasługują w fragmencie berlińskim słowa: „Hec sunt pro(b)ata iuxta partem superiorem de oleo philosophorum“. Istnieją też przekłady francuskie i przeróbka niemiecka Experimentów[3]. nadto wpływ ich widoczny jest w zachowanym niemieckim zbiorze recept chirurgicznych[4].
Co do tytułu pisma, to zbiór recept w niektórych rękopisach nosi jedynie tytuł Experimenta, w innych ma jeszcze jakiś dodatek, n. p. Experimenta et tractatus de serpentibus w rkp Amplonjusza. Stosunek traktatu o wężach do Experimentów nie jest dziś jasny. Zachowane recepty wykazują kilka rozdziałów: de pillulis, de fistulis, de serpentibus, de oleo. Czy rozdział de serpentibus pochodzi ze zbioru recept (Experimenta), czy jest wyciągiem z osobnego triktatu, trudno obecnie powiedzieć.
Experimenta zawierają recepty na leczenie kamieni nerkowych i pęcherzowych, fistul, i t. d.
