Strona:PL Wilde Oscar - Dusza człowieka w epoce socyalizmu.pdf/46

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

grzyba przeciwko, nieśmiertelnej, przecudnej i czarującej orchidei. Jest hołdem, lecz hołdem bez znaczenia. Przeciwnie, słowo „niezdrowy“ zasługuje na analizę. Jest wcale zajmującem słowem. Rzeczywiście jest tak zajmującem, że ludzie, używający go, nie wiedzą, co ono oznacza.
Co ono oznacza? Co jest zdrowem, lub niezdrowem dziełem sztuki? Wszelkie określenia, stosowane do dzieła sztuki, o ile się ich racyonalnie używa, odnoszą się albo do stylu, albo do przedmiotu, albo do obu razem. Ze względu na styl, zdrowem dziełem sztuki, jest dzieło, uznające piękno materyi, przezeń użytej, bez względu na to, czy nią są słowa, czy spiż, czy farby, czy kość słoniowa, i używające tego piękna, jako czynnika w wywoływaniu estetycznego wyniku. Ze względu na przedmiot, zdrowem dziełem sztuki jest dzieło, u którego wybór przedmiotu został uwarunkowany usposobieniem artysty i bezpośrednio zeń wynika. Jednem słowem zdrowem dziełem jest dzieło, łączące w sobie doskonałość i indywidualność. Naturalnie w dziele sztuki nie można oddzielić kształtu od materyi; są zawsze jednem. Lecz dla celów analizy, i pomijając chwilowo całość estetycznego wrażenia, możemy je w umyśle naszym rozdzielić. Z drugiej strony, niezdro-